De Rijksoverheid, provincies, gemeenten, waterschappen en publieke dienstverleners willen verandering versnellen door politiek-bestuurlijke sturing op het realiseren van doorbraken en het wegnemen van belemmeringen. De Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) benoemt welke kant we als collectief op willen en zorgt voor focus én versnelling. Dit zou al vanzelfsprekend moeten zijn, maar in de praktijk werken we vaak nog niet zo met elkaar. Voor het succes van de NDS zijn daarom de volgende interventies nodig:
- We introduceren een versterkte aanpak op het afspreken, invoeren en handhaven van (digitale) standaarden. Inclusief ondersteuning bij het invoeren daarvan. Bij (Europese) wet geïntroduceerde digitale standaarden moeten door alle overheidsorganisaties geïmplementeerd worden. We helpen overheidsorganisaties bij het invoeren van deze standaarden, laten goede voorbeelden zien, maken het inzichtelijk wanneer organisaties niet aan de gezamenlijke standaarden voldoen en gaan hierover met hen in gesprek. Het gebruik van standaarden is niet meer vrijblijvend en we gaan ervoor zorgen dat iedereen ze ook gaat gebruiken, waarbij het tempo van adoptie kan verschillen.
- We kiezen ervoor om bepaalde collectieve oplossingen en bouwstenen verplicht te maken. Zo voorkomen we dat we het wiel op verschillende plekken uitvinden. We zorgen voor ondersteuning bij de invoering hiervan. Wat we maken, gebruiken we. Ook daarin gaan we de vrijblijvendheid voorbij. Hierbij werken we als 1 overheid onder architectuur om te kunnen sturen op herkenbaarheid en herbruikbaarheid van oplossingen. Dergelijke verplichtingen gelden logischerwijs niet als er andere belangen zijn die zich hier tegen verzetten. Bijvoorbeeld in het kader van nationale veiligheid of defensie.
- We werken aan een overheidsbrede IT-sourcingstrategie en bundelen onze inkoopkracht. Dit stelt ons in staat om risico gebaseerd, verantwoord en uniform beslissingen te nemen over wat we inkopen en wie we contracteren. Dit verbetert de continuïteit van de IT-dienstverlening, vergroot open strategische autonomie, verhoogt de weerbaarheid en bevordert een efficiënt gebruik van IT-diensten.
- We werken samen aan de implementatie van digitale wetgeving en het wegnemen van juridische knelpunten. Er zijn alleen al tientallen (sectorale) wetten die toezien op de datahuishouding van overheden. Organisaties moeten al die (Europese) wetgeving in hoog tempo implementeren. Daarvoor is overzicht, kennis en het bundelen van juridische expertise nodig. Hiermee sluiten we aan bij het EU ‘Competitiveness Compass’, waar het versimpelen van wet- en regelgeving onderdeel van is.
Om de NDS een succes te maken sturen we de uitvoering op een andere manier aan:
- Er komt een gezamenlijke investeringsagenda voor de slag naar de digitale overheid van de toekomst via de NDS. Bestaande budgetten gerelateerd aan de prioriteiten kunnen meer gericht worden ingezet op de realisatie van de NDS. Voor onderdelen waar dat nodig wordt geacht, wordt een collectieve kosten-batenanalyse gemaakt. Op basis hiervan bepalen we wat er nodig is en hoe we dit financieren. In de investeringsagenda wordt dit uitgewerkt, rekening houdend met bestaande bestuurlijke verhoudingen. Verder volgen we met betrekking tot de financiële gevolgen van de NDS de regels van de budgetdiscipline. Hierbij worden de benodigde middelen conform de begrotingsregels in principe uit de begroting van het beleidsverantwoordelijke departement gedekt. Nieuwe initiatieven worden nog getoetst op uitvoeringsconsequenties, inclusief de impact op bestaande activiteiten, middelen en mogelijke fasering. We onderzoeken of gezamenlijke financiering en inkoop voordelen biedt en bundelen middelen waar dat rendeert. We kijken ook naar goede voorbeelden uit het buitenland om dit goed in Nederland in te voeren.
- Er komt een Bestuurlijk Overleg Digitalisering (Thorbecketafel) waarin het Rijk, de medeoverheden en de publieke dienstverleners gelijkwaardig zijn vertegenwoordigd. In dit overleg bepalen we de sturingslijnen van de NDS en houden we elkaar aan de gemaakte afspraken.
- Er komt een NDS-Raad met (externe) digitaliseringexperts. Deze raad gaat adviseren aan het kabinet en het Bestuurlijk Overleg Digitalisering, en zal de uitvoering van de NDS aanjagen. De verhouding tussen de NDS-Raad en bestaande overleggremia, zoals het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO), wordt later bepaald en formeel vastgelegd.
- Er komt een NDS-uitvoeringsprogramma waarbij realisatie en uitvoerbaarheid voorop staat en samengewerkt wordt aan het uitvoeren van de projecten. Het programma heeft meerdere doelen:
- Een regisserende/monitorende functie voor alle onderdelen van de NDS. Inclusief het bevorderen van de snelheid in de realisatie, de kwaliteit van de uitvoering en de effectiviteit van de resultaten.
- Faciliterende functie richting overheidsinstellingen, waar dit meerwaarde biedt.
- Het zorgen voor kennisdeling.
- Een kwartiermakende rol voor structurele functies die voortvloeien uit de NDS.
Met de opgaven uit de NDS stellen we in interbestuurlijke co-creatie concrete doelen en brengen we de randvoorwaarden in kaart. We bepalen de standaarden die we met elkaar hanteren en voeren regie.
