Digitale­overheid.nl

Logo Rijksoverheid

Voor professionals die werken aan digitalisering van de overheid

Overzicht van alle onderwerpen

Overzicht van alle onderwerpen

Basisregistraties en stelselafspraken

Het stelsel van basisregistraties bestaat uit 10 afzonderlijke basisregistraties die onderling met elkaar samenhangen.
  • BasisregistratiesEr zijn 10 basisregistraties. Een basisregistratie is een door de overheid officieel aangewezen registratie met gegevens die door alle overheidsinstellingen verplicht worden gebruikt bij de uitvoering van publiekrechtelijke taken. Dit kan gaan om uitrukkende hulpdiensten, het efficiënt vaststellen van het recht op uitkering of het toetsen van vergunningaanvragen. Bij het gebruik van de gegevens is de privacy van de burger gewaarborgd.
  • NORADe Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA) is bedoeld als richting gevend en sturend instrument. Het bevat kaders en bestaande afspraken voor het inrichten van de informatiehuishouding van de Nederlandse overheid. Het realiseren van voorzieningen binnen die kaders en afspraken, zorgt er voor dat ze goed samenwerken met andere voorzieningen en dat optimaal hergebruik gemaakt wordt van bestaande oplossingen.
  • StelselvoorzieningenDoor gegevens uit het Stelsel van Basisregistraties slim met elkaar te delen, kan de overheid efficiënter opereren en de dienstverlening verbeteren. Vier Stelselvoorzieningen ondersteunen de basisregistraties om hun product- en dienstenportfolio eenduidig te (gaan) ontsluiten naar de afnemers. Het Stelsel van Basisregistraties onderscheidt de volgende Stelselvoorzieningen: Digikoppeling Digimelding Digilevering Stelselcatalogus
  • Beheervoorziening BSNDe Beheervoorziening burgerservicenummer (BV BSN) zorgt voor het genereren, distribueren, beheren en raadplegen van het BSN. De BV BSN regelt de toegang tot de identificerende gegevens in de achterliggende authentieke registraties (Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA) en de Registratie Niet-ingezetenen). Maar ook in de verificatieregisters voor de identiteitsbewijzen ter verificatie van de identiteit aan het loket.
  • Stelsel van basisregistratiesBij nagenoeg alle vraagstukken voor de overheid is het cruciaal om over adequate gegevens te beschikken. Het stelsel van basisregistratie biedt een onmisbare overheidsbrede, organisatie-onafhankelijke gegevensinfrastructuur met authentieke gegevens.
  • BRPDe Basisregistratie Personen (BRP) is de basisregistratie voor persoonsgegevens binnen het stelsel van basisregistraties. De Nederlandse overheid gebruikt de gegevens die in de BRP worden geregistreerd. Het gaat daarbij onder andere om naam, geboortedatum, geboorteplaats, verblijfplaats en familierelaties. Er zijn ook andere organisaties die de gegevens in de BRP gebruiken, zoals pensioenfondsen en onderzoeksinstellingen.
  • HRHet Handelsregister is de basisregistratie waarin alle bedrijven en rechtspersonen ingeschreven staan. Alle andere organisaties die deelnemen aan het economisch verkeer staan ook in dit register. Dit geeft rechtszekerheid bij het zakendoen. De overheid gaat de basisregistratie verplicht gebruiken. Een gemeente moet bijvoorbeeld het Handelsregister raadplegen als zij gegevens over een bedrijf zoekt.
  • BAGDe BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen) bevat gemeentelijke basisgegevens van alle adressen en gebouwen in een gemeente. Kopieën van al deze gegevens zijn verzameld in een Landelijke Voorziening ( BAG LV). Het Kadaster beheert de BAG LV en stelt de gegevens beschikbaar aan organisaties met een publieke taak, instellingen, bedrijven en particulieren. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is systeemverantwoordelijk voor de BAG. Vragen en contact Al uw vragen over de BAG stelt u aan de online helpdesk van het Kadaster of telefonisch via 088-183 34 00.
  • BRTDe basisregistratie Topografie bestaat uit digitale topografische bestanden op verschillende schaalniveaus (schaal: 1:10.000, 1:50.000, 1:100.000, 1:250.000, 1:500.000 en 1:1.000.000). Het Kadaster is houder van de Basisregistratie Topografie (BRT). Deze verzameling topografische bestanden is beschikbaar als open data. Dat betekent dat het Kadaster deze gegevensbestanden kosteloos en met minimale leveringsvoorwaarden ter beschikking stelt. Vragen en contact Al uw vragen over de BRT stelt u aan de online helpdesk van het Kadaster of telefonisch via 088-183 38 00.
  • BRKDe basisregistratie Kadaster bestaat uit de kadastrale registratie en de Kadastrale Kaart. Veel afnemers gebruiken de kadastrale gegevens als basis voor hun eigen werkprocessen. Het Kadaster fungeert dus eigenlijk al lange tijd als basisregistratie. De producten van het Kadaster blijven beschikbaar via Mijn Kadaster en de andere kanalen. Met andere basisregistraties zullen directe koppelingen worden gelegd om ook gegevens van andere registraties op te kunnen nemen in de kadastrale registratie en op kadastrale producten. Vragen en contact Neemt u voor vragen over de BRK contact op met de helpdesk van het Kadaster (088-183 53 00).
  • BRVIn de Basisregistratie Voertuigen (BRV) staan gegevens van voertuigen, kentekenbewijzen en personen aan wie het kentekenbewijs is afgegeven. Uit de registratie verstrekt de RDW (Dienst Wegverkeer) informatie aan overheden, burgers en bedrijven.
  • BRIIn de Basisregistratie Inkomen staat het verzamelinkomen of het belastbaar jaarloon van iedereen die aangifte inkomstenbelasting  doet. Overheidsorganisaties gebruiken de BRI om toeslagen, subsidies of uitkeringen te bepalen. Het inkomen dat is opgenomen in de BRI, heet het geregistreerd inkomen. Het geregistreerd inkomen (van het voorgaande jaar) is te raadplegen op MijnOverheid.
  • WOZDe gegevensverzameling voor de Basisregistratie WOZ bestaat uit diverse gegevens die nodig zijn om deze waarde aan zowel een onroerende zaak te relateren als aan een belanghebbende. "Vastgestelde waarde" (WOZ-waarde), een BAG-adres en de koppeling aan kadastrale percelen en/of adressen en aan BAG verblijfsobjecten, standplaatsen, ligplaatsen en/of panden.
  • BGTDe Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) is een digitale kaart van Nederland waarop gebouwen, wegen, waterlopen, terreinen en spoorlijnen eenduidig zijn vastgelegd. De kaart is op 20 centimeter nauwkeurig en bevat veel details, zoals je die in de werkelijkheid ook ziet. Denk aan bomen, wegen en gebouwen. Kortom: de inrichting van de fysieke omgeving. Vragen en contact Al uw vragen over de BGT stelt u aan bgt@kadaster.nl of telefonisch via 088-183 46 00.
  • BROGrote opgaven als energietransitie, klimaatadaptie, woonopgave en economische groei, hebben enorme impact op de directe leefomgeving - niet alleen boven, maar ook ónder de grond. Al deze opgaven hebben te maken met het gebruik van de ondergrond. Niet alles kan op dezelfde plek. Het is dus essentieel om een ruimtelijk en integraal inzicht te krijgen in de ondergrond, voor goed beleid en beheer. Fundament hiervoor zijn eenduidige, betrouwbare data en informatie over de ondergrond van Nederland. Daarom wordt gewerkt aan de Basisregistratie Ondergrond (BRO) op basis van de Wet Bro. Deze is op 1 januari 2018 in werking getreden en verplicht bronhouders om bodem- en ondergrondgegevens digitaal aan te leveren en te gebruiken. Tot 2022 worden de gegevens in de BRO stap voor stap uitgebreid.
  • DigileveringDigilevering is één van de Stelselvoorzieningen. Als afnemer van basisregistraties ontvangt een organisatie via Digilevering actuele en accurate gegevens uit basisregistraties via een gebeurtenisbericht, dat kan zijn een verhuizing van een bedrijf, de geboorte van een persoon, of verandering van iemands inkomensgegevens. Een organisatie bepaalt zelf welke gebeurtenisberichten voor hen relevant is.
  • DigikoppelingDigikoppeling bestaat uit koppelvlakstandaarden, die logistieke afspraken bevatten voor berichtenuitwisseling tussen overheden. Met één Digikoppeling implementatie in een ICT-omgeving kunt u berichten uitwisselen met alle overheden en aansluiten op vrijwel alle eOverheidbouwstenen, bijvoorbeeld de basisregistraties. Zowel overheidsorganisaties als particuliere organisaties met een publieke taak kunnen Digikoppeling gebruiken.
  • DigimeldingInformatie in basisregistraties moet actueel en betrouwbaar zijn. Terugmelden met Digimelding is één van de instrumenten om de kwaliteit van basisregistraties te verzekeren. Afnemers van de basisregistraties hebben de wettelijke plicht om mogelijk onjuiste gegevens te melden. Terugmelden draagt bij aan efficiënte bedrijfsvoering binnen de overheid, zorgt voor betere dienstverlening en vergroot de mogelijkheden bij fraudebestrijding.
  • StelselcatalogusGegevens uit de basisregistraties zijn de spil voor meervoudig gebruik van gegevens binnen de overheid. De Stelselcatalogus geeft inzicht in welke gegevens het Stelsel van Basisregistraties bevat, wat ze betekenen en hoe ze met elkaar verbonden zijn. De Stelselcatalogus is toegespitst op de doelgroepen Beleidsmakers en wetgevingsjuristen.

Democratie

Digitale vernieuwingen veranderen ons leven.
  • Democratie in actieWe leven in een tijd met veel maatschappelijke uitdagingen en vraagstukken. Denk bijvoorbeeld aan de energietransitie en taken binnen het sociale domein. Contact en verbinding met burgers is dan ook van groot belang.  Het programma ‘Democratie in actie‘ ondersteunt gemeenten met als doel het versterken en vernieuwen van de lokale democratie in Nederland.
  • Open OverheidEen Open Overheid draagt bij aan de verbinding tussen burgers en overheden. Minister Ollongren van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, zegt hier het volgende over in haar voorwoord van het Actieplan Open Overheid 2018-2020: "Openheid is een kernwaarde van de Nederlandse democratische rechtsstaat. Het draagt bij aan de controleerbaarheid van bestuur en zorgt ervoor dat goed geïnformeerde burgers invulling kunnen geven aan modern en actief burgerschap.”

Dienstverlening aan burgers en ondernemers

Het kabinet wil de kansen van digitalisering benutten en de regie van burgers en ondernemers versterken.
  • Berichtenbox voor bedrijvenDe Berichtenbox voor bedrijven is een beveiligd e-mailsysteem tussen ondernemers en de overheid. Daarnaast is het systeem ook inzetbaar voor berichtenverkeer tussen overheidsorganisaties. Met de Berichtenbox kan (bedrijfsgevoelige) informatie veilig en soepel worden uitgewisseld. Bijvoorbeeld bij beschikkingen voor vergunningaanvragen. Maar ook voor meldingen, inschrijvingen, bezwaren en registraties. Zo kan de traditionele, aangetekende en gewone post vervangen worden door beveiligd digitaal berichtenverkeer via de Berichtenbox.
  • BasisinfrastructuurDe basisinfrastructuur van de overheid bestaat uit standaarden, producten en voorzieningen die gezamenlijk gebruikt worden door overheden, publieke organisaties en in een aantal gevallen ook private partijen. De Basisinfrastructuur bestaat uit herbruikbare digitale basisvoorzieningen, standaarden en producten. Hierdoor is het mogelijk om primaire processen doelmatig in te richten en te blijven ontwikkelen.
  • MijnOverheidMijnOverheid is de persoonlijke website van burgers voor overheidszaken. Via MijnOverheid kunnen zij bijvoorbeeld een herinnering krijgen als hun paspoort bijna verlopen is, controleren hoe zij bij hun gemeente geregistreerd staan of de status van een omgevingsvergunning volgen. Al meer dan 7 miljoen Nederlanders maken gebruik van MijnOverheid.
  • RegeldrukNiet alleen de wetten en regels die overheden maken hebben een impact op de gevoelde regeldruk door ondernemers. Ook de wijze waarop de overheid haar dienstverlening organiseert is hierop van invloed. Overheden, toezichthouders en inspecties kunnen hun dienstverlening merkbaar verbeteren door begrijpelijke communicatie over beleid en regels, goede onderlinge afstemming en inlevingsvermogen in de situatie van de ondernemers. Het kabinet zal de komende tijd met name inzetten op betere digitale dienstverlening en hulp bij het naleven van wet- en regelgeving.
  • MijnOverheid voor OndernemersMijnOverheid voor Ondernemers is dé digitale schakel tussen ondernemers en overheidsorganisaties.
  • OndernemerspleinDe hoeveelheid informatie die ondernemers op zich af krijgen groeit explosief. Van wetgeving tot belastingregels, van subsidies tot branche-informatie, van nieuws tot hypes op sociale media. En de gemiddelde ondernemersagenda is al zo vol. Daarom zet Ondernemersplein.kvk.nl alle informatie van de overheid voor ondernemers bij elkaar.
  • Samenwerkende CatalogiBurgers en ondernemers weten vaak niet waar zij digitale informatie over overheidsdiensten precies moeten vinden. 'Samenwerkende Catalogi' is daarop het antwoord. Het is een standaard die ervoor zorgt dat product- en dienstinformatie van overheidsorganisaties beter en sneller vindbaar is. Via centrale webportalen, zoals overheid.nl en Ondernemersplein. Maar ook op de website van de deelnemende overheid zelf.
  • Gemeentelijke dienstverlening aan ondernemersDe gemeente is voor veel mensen het eerste contact met een overheidsorganisatie. Het is daarom van belang dat de online dienstverlening van gemeenten in orde is. Gemeenten hebben de ambitie om intensiever samen te werken en producten en diensten te standaardiseren. Dit maakt het mogelijk om samen te investeren en sneller te innoveren waarmee risico’s worden verkleind.
  • OmgevingsloketMet Omgevingsloket online kan digitaal een aanvraag of melding worden gedaan voor omgevingsvergunningen en watervergunningen. De overheid kan met Omgevingsloket online de aanvragen behandelen. Ook kan met Omgevingsloket online een vergunningcheck worden gedaan. De voltooiing van de beoogde Olo3 projectdoelen is per 1 januari 2016 onderdeel geworden van het digitaliseringsprogramma voor de Omgevingswet.
  • RegelhulpenOndernemers hebben vaak te maken met complexe wet- en regelgeving. Regelhulpen helpen ondernemers om wet- en regelgeving inzichtelijk te maken. Door Regelhulpen in te vullen, krijgen ondernemers een advies op maat over welke weg het best kan worden bewandeld. Het Servicecentrum Regelhulpen helpt overheden en uitvoeringsorganisaties wetten en/of regels inzichtelijk te maken met behulp van een Regelhulp.
  • Overheid.nlDe website Overheid.nl is de wegwijzer naar informatie en diensten van alle overheidsorganisaties in Nederland voor ondernemers en particulieren.
  • E-facturerenVeel facturen worden via de post of per e-mail (bijvoorbeeld als PDF of Word-document) verzonden en ontvangen. E-factureren gaat een stap verder en maakt van een factuur een gestructureerd digitaal bestand dat elektronisch wordt aangeleverd. Doordat de gegevens gestructureerd zijn, is een e-factuur vanuit het ene geautomatiseerde systeem elektronisch te verwerken in het andere systeem. Handmatige verwerking is dus niet meer nodig.
  • Business.gov.nlBuitenlandse ondernemers die willen ondernemen in of met Nederland, krijgen met onze wet- en regelgeving te maken. Op Business.gov.nl vinden ze alle informatie die ze nodig hebben om in of met Nederland te kunnen gaan ondernemen. Bondig en actiegericht, zodat de ondernemers snel weer door kunnen met hun core business: ondernemen.

Digitale inclusie

We communiceren in Nederland steeds meer digitaal.
  • Gebruiker CentraalDe overheidsbrede kenniscommunity Gebruiker Centraal wil een servicegerichte en gebruiksvriendelijke (digitale) overheid. Dat doet Gebruiker Centraal via evenementen waar kennis en ervaringen worden gedeeld en ideeën opgedaan. Daarnaast helpen en inspireren de ontwerpprincipes van Gebruiker Centraal u om de digitale dienstverlening te verbeteren en zo gebruiksvriendelijk mogelijk te maken. En verder is er een kennisbank beeldtaal waar u brieven vindt met veel minder tekst maar met duidelijke foto's en uitgebreid getest. U kunt ook zelf aan de slag om een beeldbrief te maken.
  • InteractiestrategieBij het begrijpelijk en toegankelijk maken van de informatie en dienstverlening van de overheid, hoort ook een interactiestrategie. Hierin staan de gemeenschappelijke uitgangspunten en afspraken om ervoor te zorgen dat wat mensen verwachten in hun contact met de overheid – vertrouwen, een persoonlijke benadering en gemak – centraal staat.
  • Programma Mens CentraalSteeds meer overheidsorganisaties onderschrijven de noodzaak van communicatie en dienstverlening waarin de mens centraal staat. Het programma Mens Centraal helpt gemeenten, provincies, ministeries, uitvoeringsorganisaties en waterschappen bij die verandering.
  • Digitaal toegankelijkDe overheid wil graag dat iedereen digitaal mee kan doen. Daarom is er een wettelijke verplichting rondom digitale toegankelijkheid van kracht. Daarin is vastgelegd dat websites en mobiele apps van overheidsinstanties voor iedereen toegankelijk moeten zijn. Het is belangrijk dat iedereen mee kan doen in de digitale samenleving. Ook de mensen die extra hulp nodig hebben. Hoe zorgt u dat uw digitale dienstverlening voor iedereen toegankelijk is? Dat leest u in ons dossier ‘digitaal toegankelijk’. Daarin staan handige instrumenten en worden verhalen van experts en ervaringsdeskundigen gedeeld. Heeft u zelf een instrument, werkwijze of ervaring die goed werkt in de praktijk en in dit dossier thuishoort? Mailt u deze dan naar toegankelijk@digitaleoverheid.nl

Europa | Internationaal

Niet alleen in Nederland wordt werk gemaakt van de digitale overheid.
  • Tallinn-verklaring eOverheid EuropaDe lidstaten van de Europese Unie en de EFTA-landen ondertekenden de 'eGovernment Declaration' in Tallinn op 6 oktober 2017. De verklaring werd ondertekend tijdens de ministeriële bijeenkomst bij de eGovernment Ministerial Conference.
  • European coalition of the willingDe Nederlandse overheid gaat experimenteren met innoveren in Europees verband. Dat vraagt leiderschap en een European coalition of the willing.
  • Europees beleidNiet alleen Nederland werkt aan de digitale overheid. Het onderwerp staat ook in Europa en in andere lidstaten hoog op de agenda. Dit biedt kansen!
  • Ontwikkelingen buiten EuropaBuiten Europa zijn er diverse samenwerkingsverbanden tussen die zich onder andere bezig houden met de digitalisering van de overheid.
  • Single Digital GatewayDe Single Digital Gateway is de Europese toegangspoort die Europeanen toegang gaat geven tot informatie en procedures.  Een aantal diensten moet volledig digitaal beschikbaar worden gesteld voor grensoverschrijdend verkeer binnen de EU. Burgers en ondernemers krijgen voor deze diensten het recht om eenmalig gegevens aan te leveren binnen de EU. De afspraken hierover zijn vastgelegd in NLDIGIbeter. Medio 2019 wordt er een impactanalyse opgeleverd over de beoogde invoering in Nederland.

Identiteit

Het beheer van uw digitale identiteit en uw digitale inlogmiddelen wordt geborgd door een digitaal certificaat van PKIoverheid.
  • ToegangVerleningServiceOndernemers en burgers die toegang willen tot het persoonlijke deel van een website of portaal moeten zich eerst bekend maken. Via de erkende inlogmiddelen (zoals eHerkenning en DigiD) identificeren zij zich. Zo nodig wordt gebruik gemaakt van DigiD Machtigen als de ondernemer of burger namens een ander mag handelen. TVS handelt dit inlogproces af voor een aangesloten portaal. TVS biedt u veilige en betrouwbare digitale toegang tot de dienstverlening van de overheid.
  • eHerkenningeHerkenning is een inlogsysteem, waarmee (overheids)organisaties hun diensten veilig online toegankelijk maken. Gebruikers loggen met hun eHerkenningsmiddel in op een webdienst en kunnen vervolgens online hun zaken regelen. Organisaties krijgen zekerheid dat de persoon die inlogt daadwerkelijk is wie hij beweert te zijn, én of hij bepaalde diensten mag afnemen.
  • DigiDDigiD is een veilig en betrouwbaar middel waarmee uw organisatie zekerheid krijgt over de identiteit van uw gebruikers. Ruim 13,5 miljoen Nederlanders gebruiken DigiD om in te loggen bij de overheid, het onderwijs, de zorg en pensioenfondsen. Hiervoor gebruiken ze hun gebruikersnaam en wachtwoord, de DigiD app, of controle via sms.  Bent u een organisatie met een publieke taak en mag u het burgerservicenummer ontvangen? Dan kunt u DigiD inzetten. Kijk verder op Logius.nl.
  • DigiD MachtigenMet DigiD Machtigen kunnen gebruikers van een digitale dienst iemand machtigen die namens hen optreedt. Dit is handig als een gebruiker zelf niet goed met een computer of digitale dienstverlening overweg kan of uit wil besteden naar iemand met meer inhoudelijke expertise. Een gebruiker hoeft met DigiD Machtigen zijn persoonlijke DigiD niet door te geven aan de gemachtigde persoon, en verleent de machtiging voor één afgebakende digitale dienst.
  • PKIoverheid-certificatenPublic Key Infrastructure (PKI) voor de overheid (PKIoverheid), maakt betrouwbare digitale communicatie mogelijk binnen en met de Nederlandse overheid. PKIoverheid is een zeer hoogwaardige en veilige infrastructuur, gebaseerd op digitale certificaten.
  • Internationale toegangDe EU verordening elektronische identiteiten en vertrouwensdiensten (eIDAS) verplicht overheidsdienstverleners in lidstaten om per september 2018, onder bepaalde voorwaarden, elektronische identiteiten uit andere lidstaten te herkennen. De overheid zorgt ervoor dat burgers en bedrijven makkelijker online overheidsdiensten kunnen afnemen in een ander land. Dit betekent ook dat Europese bedrijven en burgers straks met hun eigen nationale inlogmiddel kunnen inloggen bij voorzieningen van Nederlandse overheidsorganisaties die voor hen beschikbaar zijn.
  • eIDASDe Europese eIDAS-verordening is op 29 september 2018 ingegaan. Vanaf dat moment moeten publieke organisaties en private organisaties met een publieke taak Europees erkende inlogmiddelen accepteren binnen de digitale dienstverlening. Deze verplichting geldt onder andere voor organisaties die gebruik maken van DigiD en eHerkenning. Hiermee wordt het makkelijker en veiliger om binnen Europa online zaken te regelen.
  • eIDDe overheid wil graag dat mensen veilig kunnen inloggen bij overheidsorganisaties en zorginstellingen. Dit noemen we eID. eID staat voor elektronische identiteit. De overheid wil dat burgers meer zaken kunnen regelen via internet. Om die reden wordt stapsgewijs gewerkt aan het verhogen van het betrouwbaarheidsniveau van de inlogmiddelen en het waarborgen van de continuïteit.
  • Digitale identiteit
  • Digitale IdentiteitslabHet ministerie van BZK is in samenwerking met Waag en Vereniging Nederlandse Gemeenten begonnen met het Digitale Identiteitslab. Hier gaat men op zoek naar hoe een digitale identiteit er in de toekomst uit zou kunnen zien. Een digitale identiteit gaat over elke Nederlander, jong of oud, digitaal geletterd of niet.

Informatieveiligheid

Ondernemers, burgers en overheden werken veel digitaal en delen daarbij belangrijke gegevens.
  • Oefenen en kennisdelenOrganisaties moeten cyberweerbaar zijn om incidenten het hoofd te kunnen bieden en veilig te kunnen handelen. Cyberbewustzijn, oefenen - ook samen in de keten - en kennis delen zijn daarvoor belangrijk. Na de overheidsbrede cyberoefening zijn tools en ervaringen van verschillende partijen gebundeld in een overzichtelijke toolbox. Deze toolbox neemt u mee in de verschillende stappen in het oplossen van een cyberincident.
  • Kaders voor informatieveiligheidDe Baseline informatiebeveiliging Overheid (BIO) is het basisnormenkader voor informatiebeveiliging binnen alle overheidslagen (Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen). ENSIA helpt gemeenten in één keer slim verantwoording af te leggen over informatieveiligheid. Vanaf 2020 gebeurt dat op basis van de BIO.
  • Maatregelen informatieveiligheidDe overheid heeft een grote verantwoordelijkheid voor de beveiliging van gegevens van burgers en ondernemers en de ICT-systemen waarmee zij werkt. Zodat zij veilige digitale dienstverlening aan burgers en ondernemers kan bieden, maar er ook voor kan zorgen dat belangrijke voorzieningen van de digitale overheid voldoende zijn opgewassen tegen uitval of stilstand.
  • Veiligheid en herkenbaarheid overheidswebsites en emailIn de digitale communicatie tussen overheden, en burgers en ondernemers neemt het belang van informatieveiligheid toe. Moderne veiligheidsstandaarden in ICT gaan misbruik van afzenderschap tegen en zorgen ervoor dat de communicatie van overheden met burgers en ondernemers niet zo maar afgeluisterd of gemanipuleerd kan worden.
  • Toolbox CyberincidentDeze toolbox neemt u mee in de verschillende stappen die u kunt zetten bij een cyberincident. Iedere stap delen ervaringsdeskundigen hun tips en trucs.

Innovatie

Bij innovatie denken we niet alleen aan nieuwe technieken maar vooral ook aan een nieuwe manier van werken.
  • InnovatiebudgetDe overheid zorgt voor het  beschikbaar stellen van een innovatiebudget om te experimenteren en te innoveren.
  • DigicampusDigicampus biedt markt, overheid, wetenschap en samenleving een ontmoetingsplek waar ze samen kunnen innoveren over grenzen heen. Digicampus biedt kennis en handvatten om drempels voor innovatie weg te nemen.

Kennis en kunde

Nederland digitaliseert en dat biedt grote kansen om dingen slimmer te doen.
  • MonitoringDe Agenda Digitale Overheid ‘NL DIGIbeter’ is op 13 juli 2018 gelanceerd. Deze Agenda is onderdeel van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie en is toegespitst op de digitale overheid voor burgers en ondernemers. Het kabinet wil dat iedereen mee kan doen en kan profiteren van de ontwikkelingen.
  • Rijksdienst voor Ondernemend NederlandDe Rijksoverheid zet zich in voor een uitstekend ondernemersklimaat. Ministeries stippelen daar beleid voor uit. De taak om dit beleid uit te voeren ligt bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Ondernemend Nederland kan bij de RVO terecht met vragen op het gebied van duurzaam, agrarisch, innovatief en internationaal ondernemen. Er worden diensten aangeboden als voorlichting en advies, financiële regelingen, wet- en regelgeving, netwerken en hulp bij het vinden van zakenpartners.
  • Rijksprogramma Duurzaam Digitale InformatiehuishoudingHet Rijksprogramma Duurzaam Digitale Informatiehuishouding (RDDI) helpt bij het toekomstbestendig maken van de informatiehuishouding van het Rijk. Dit is belangrijk omdat de digitalisering ertoe leidt dat de hoeveelheid beschikbare informatie en bronnen enorm toenemen. Tegelijkertijd komt vanuit de samenleving een steeds grotere roep om openbaarheid van informatie (Kamervragen en Wob-verzoeken).
  • OnderzoekDe onderzoeksagenda Informatiesamenleving en Overheid 2018 heeft tot doel te voorzien in een kennisbasis ter voeding van de verschillende beleidsmatige trajecten van DI&O.
  • RADIODe RADIO (Rijksacademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid) is eind 2017 opgezet om de kwaliteit van het werken met ICT bij de overheid te helpen verbeteren. Het doel is ambtenaren inzicht, ervaring en deskundigheid over digitalisering en informatisering te laten opdoen, zodat zij toegerust zijn om ICT als onderdeel van hun werk te beschouwen. Dat doet RADIO door ambtenaren zich te laten ontwikkelen, kennis uit te wisselen en praktisch aan de slag te laten gaan. Dit is niet alleen een klassikaal aanbod, maar ook via webinars, e-learning of blended learning.

Nieuwe technologieën, data en ethiek

Door te innoveren wil de Nederlandse overheid vooroplopen bij het gebruik van nieuwe digitale technieken.
  • PrivacyDe aandacht voor privacybescherming van burgers en consumenten is onverminderd hoog. Bescherming van persoonsgegevens en de persoonlijke levenssfeer draagt bij aan het digitale vertrouwen en aan de groei van digitale diensten. Zodra meer transparantie en meer zeggenschap èn de hiervoor genoemde spelregels voor gegevensuitwisseling geregeld zijn, kan de wetgeving om privacy te waarborgen vereenvoudigd worden.
  • Publieke waardenAls hoeder van de Grondwet speelt het ministerie van BZK een sleutelrol bij het borgen van publieke waarden. Met behulp van wetgeving en beleid tracht het om (samen met anderen) waarden, variërend van transparantie tot privacy, te borgen. Digitalisering heeft effecten op publieke waarden. Het biedt veel kansen om de kwaliteit van leven van burgers te verbeteren. Rapporten wijzen ook op schaduwkanten van digitalisering.
  • BlockchainBlockchain is een technologie met potentie voor samenleving en overheid bij het beschermen van grondrechten en publieke waarden. Maar veel over deze technologie is op dit moment nog onzeker en de beloftes zijn nog niet ingelost. Op het thema ‘blockchain en ethiek’ onderzoekt BZK de mogelijke gevolgen van blockchaintechnologie voor publieke waarden.
  • Big dataDe overheid heeft een voorbeeldfunctie als het gaat om het gebruik van data. We maken een Nationale Data Agenda waarin staat wat de overheid in zijn geheel gaat doen om (nog) beter om te gaan met persoonsgegevens, open data en big data. We gaan bekijken hoe de analyse en het combineren van overheidsgegevens ten goede kan komen aan beleidsvorming en het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. We gaan de mogelijkheden van big data beter benutten en kijken daarbij ook naar de rechten en waarden.
  • Open DataDe overheid wil dat overheidsinformatie en software zoveel mogelijk voor iedereen beschikbaar en toegankelijk is. Open data geeft ook andere partijen dan de overheid de mogelijkheid om hierop diensten te ontwikkelen. Open source software verhoogt de transparantie over hoe de systemen van de overheid werken en voorkomt dat we gebonden zijn aan één of enkele leveranciers.
  • Data Agenda OverheidDe 'NL Digitaal: Data Agenda Overheid' beschrijft hoe data (nog) beter ten goede kunnen komen aan beleidsvorming en het oplossen van maatschappelijke vraagstukken door de overheid. Ook besteedt de agenda aandacht aan de bescherming van publieke waarden en fundamentele rechten. Over de context en aanleiding voor deze agenda leest u meer onder ‘inhoud'. De agenda gaat in op een aantal specifieke datathema’s; zoals wetgeving, publieke waarden en het oplossen van problemen met datagedreven werken. Ieder thema is uitgewerkt in concrete acties. Ook komen de financiering en planning van alle acties uit de Data Agenda Overheid aan bod.
  • Maatschappelijke dialoogNieuwe digitale technieken als kunstmatige intelligentie bieden veel kansen. Maar er ontstaan ook nieuwe vraagstukken. Bijvoorbeeld over de gevolgen van digitalisering op grondrechten en publieke waarden, zoals privacy en veiligheid, gelijke behandeling, menselijke waardigheid en gelijke machtsverhoudingen. Die vragen zullen we als samenleving moeten beantwoorden. Dat doen we door met elkaar in gesprek te gaan.
  • Leer- en Expertisepunt Datagedreven werkenHet Leer- en Expertisepunt Datagedreven Werken (LED) is onderdeel van ICTU en werkt in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Het LED ondersteunt gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk bij vraagstukken en barrières bij het datagedreven werken. Het verbinden en delen van kennis tussen de vele datagedreven initiatieven bij het Rijk en decentrale overheden - maar ook tussen overheden, bedrijfsleven en experts uit de wetenschap - staat centraal in de werkzaamheden van het LED. In NL DIGITAAL: Data Agenda Overheid ligt de focus op vijf maatschappelijke opgaven waar het LED ondersteuning aan biedt: de energietransitie, mestproblematiek, ondermijnende criminaliteit, armoede en schuldenproblematiek en infrastructurele en ruimtelijke knelpunten.
  • AI (Artificiële Intelligentie)Artificiële of kunstmatige intelligentie (AI) is de laatste tijd veel in het nieuws. Die aandacht is begrijpelijk, want AI is een sleuteltechnologie die de manier waarop we werken en leven transformeert. Uitgangspunt van de Nederlandse overheid is dat de samenleving profiteert van de voordelen van AI. Maar wel op zo’n manier dat publieke waarden en mensenrechten zoals het verbod van discriminatie, privacy en autonomie voorop staan en geborgd zijn.
  • Toolbox Ethisch Verantwoorde InnovatieDe Toolbox voor ethisch verantwoorde innovatie helpt ontwikkelaars en bestuurders op weg in wat er nodig is voor ethisch verantwoorde innovatie; dus met respect voor belangrijke publieke waarden en grondrechten. Aan de hand van zeven heldere kernprincipes geeft de toolbox per principe een aantal concrete adviezen, elk voorzien van verwijzingen naar ‘tools’ (hulpmiddelen, handreikingen, richtlijnen en voorbeelden).
  • Toolbox datagedreven werkenIn deze toolbox treft u informatie, acties en tips van ervaringsdeskundigen die u op weg helpen bij het opzetten van een datagedreven project in uw organisatie. De toolbox biedt een vertrekpunt voor datagedreven werken en geeft met praktische handvatten richting aan de invulling van uw project.

NL DIGIbeter

Op 29 juni 2020 stuurde staatssecretaris Raymond Knops (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) de geactualiseerde versie van NL DIGIbeter 2020; de Agenda Digitale Overheid naar de Tweede Kamer.

Regie op Gegevens

Burgers hebben steeds vaker de behoefte om hun eigen persoonlijke gegevens te beheren, organiseren en delen.

Standaardisatie

De overheid heeft een breed pakket aan bestaande voorzieningen die veilig en betrouwbaar moeten zijn.
  • SBRSBR (Standard Business Reporting) is de nationale standaard voor de digitale uitwisseling van bedrijfsmatige rapportages. Met SBR worden de gegevens in de financiële administratie eenmalig op een standaard manier vastgelegd. De gegevens zijn eenvoudig te hergebruiken voor verschillende rapportages doordat de bedrijfsadministratie het bronbestand is. Met één druk op de knop worden rapportages opgesteld en digitaal verzonden naar verschillende partijen. Zo hebben aanleverende overheden, bedrijven, organisaties, instellingen en intermediairs minder werk aan het samenstellen en aanleveren van verschillende (verplichte) rapportages.
  • DiginetwerkDiginetwerk is een afsprakenstelsel voor het koppelen van besloten netwerken van de overheid. Via deze gekoppelde netwerken kunnen overheidsorganisaties onderling gegevens uitwisselen.  Door het besloten karakter is Diginetwerk een veiliger alternatief dan het open internet voor het uitwisselen van gegevens tussen overheidsorganisaties. Diginetwerk sluit via één koppeling aan op alle aangesloten overheidsorganisaties.
  • DigipoortMet de inzet van Digipoort automatiseert u uw bedrijfs- of ketenprocessen. Digipoort verwerkt grote hoeveelheden berichten op een slimme manier. Snel, zorgvuldig en toegesneden op uw eigen verwerkingsprocessen.
  • Open StandaardenDe overheid zet standaarden, zodat zij in samenwerking met de markt gebruik kan maken van moderne technologische platformen voor ontsluiting van en toegang tot publieke en private, open en gevoelige gegevens.
  • Open SourceSoftware die met publiek geld is ontwikkeld moet zoveel mogelijk aan de samenleving worden teruggegeven. Dat is het uitgangspunt rondom het open source beleid van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Publiek belang De overheid ontwikkelt software vanuit een publiek belang of een wettelijke taak. Deze software moet met de maatschappij of met andere overheden gedeeld kunnen worden. Dit principe wordt ook wel ‘open source’ genoemd. Open source betekent dat de broncode van bijvoorbeeld een website, programma of app, vrij beschikbaar is. Iedereen kan de broncode lezen en controleren. Daarnaast kunnen via open source licenties afspraken worden gemaakt over het (her)gebruik, zoals het aanpassen en verder verspreiden van de broncode. Voordelen Open source software kent verschillende voordelen. Zo kan de samenleving meekijken op de kwaliteit van de code, suggesties doen voor verbetering en de code aanpassen. Naast kwaliteitsverbetering kan open source software bijdragen aan minder verspilling, innovatie, meer economische bedrijvigheid, transparantie en informatieveiligheid.

Wetgeving

In het wetsvoorstel Digitale Overheid wordt de wettelijke basis gelegd voor de basisinfrastructuur.
  • Wet digitale overheidDe Wet digitale overheid (Wdo) heeft als doel het regelen van het veilig en betrouwbaar kunnen inloggen voor Nederlandse burgers en bedrijven bij de (semi-)overheid. Met veilig en betrouwbaar inloggen wordt bedoeld dat burgers elektronische identificatiemiddelen (eID) krijgen met een hogere mate van betrouwbaarheid dan het huidige DigiD. Deze identificatiemiddelen geven publieke dienstverleners meer zekerheid over iemands identiteit. De wet stelt daarnaast open standaarden verplicht. Hiermee implementeert Nederland de EU richtlijn over toegankelijkheid van overheidswebsites en apps. De Wdo in het kort De voortgang van de Wdo (eerste tranche)
  • Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeerIn 2022 zal de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer in werking treden. De wet regelt ondermeer dat burgers en bedrijven hun zaken met de overheid altijd digitaal kunnen doen. Meer over de inhoud van de wet.
  • DienstenwetDe Dienstenwet is de Nederlandse 'vertaling' van de Europese Dienstenrichtlijn. De Dienstenrichtlijn zorgt ervoor dat ondernemers makkelijker in andere EU-landen hun diensten kunnen aanbieden.