Voor professionals die werken aan digitalisering van de overheid

Logo Rijksoverheid, naar de homepage

Europees beleid

Niet alleen in Nederland wordt werk gemaakt van de digitale overheid. Het onderwerp staat in de Europese Unie (EU) hoog op de agenda. Digitalisering is grensoverschrijdend en onze buurlanden en partners staan voor dezelfde opgaven. Dit biedt kansen om kwesties aan te pakken op een hoger niveau dan die van de individuele lidstaat. In Europees wordt dan ook samengewerkt aan gemeenschappelijke vraagstukken in programma’s. En ook buiten de Europese Unie is er samenwerking.

Beleid

Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk is een van de prioriteiten van de EU. De huidige Europese Commissie heeft in februari 2020 de digitaliseringsstrategie Shaping Europe’s Digital Future gepresenteerd. Het doel is om de digitale transformatie te laten werken voor mensen, bedrijven en de planeet, in lijn met EU-waarden.

Europe's Digital Decade

Op 9 maart 2021 presenteerde de Europese Commissie haar visie en strategie voor een succesvolle digitale transformatie van de EU tot 2030. Het zogeheten Digitale Kompas voor het digitale decennium van de EU. Het beleidsprogramma voor het Digitale Decennium (Digital Decade Policy Program) tot 2030 bouwt voort op het Digitale Kompas. Met dit beleidsprogramma hebben de EU-lidstaten en de Europese Commissie zich gecommitteerd aan digitalisering van de EU voor 2030 aan de hand van gezamenlijk afgesproken Europese doelstellingen. Het beleidsprogramma is gestoeld op 4 pijlers:

  1. Digitale vaardigheden van de beroepsbevolking;
  2. Een goede, veilige en duurzame digitale infrastructuur;
  3. De digitale transformatie van het bedrijfsleven;
  4. Een toegankelijke en meer gebruikersgerichte publieke dienstverlening.

Als digitale koploper in de EU wil Nederland proactief bijdragen aan de Europese digitaliseringsdoelstellingen van het Digitale Decennium.

Programma’s

De Europese Commissie heeft programma’s voor research en development, de ontwikkeling en het beheer van bouwstenen en voor interoperabiliteit vanwege grensoverschrijdende dienstverlening. Deze hebben meestal een bredere strekking dan alleen de overheid.

Regelmatig worden er calls uitgeschreven voor voorstellen rondom de Europese Digitale Strategie.

Programma’s vanaf 2021

  • Het Digital Europe programme is gericht op het opbouwen van strategische digitale vaardigheden van de EU en op de brede toepassing van digitale technologieën. De 5 pijlers van het programma zijn: AI, blockchain, super computing, cybersecurity en interoperabiliteit. Bij de uitvoering van het programma spelen de Digital Innovation Hubs een belangrijke rol.
  • Het Horizon Europe programma stelt tot 2027 in totaal € 100 miljard beschikbaar voor onderzoek en innovatie.
  • Interoperable Europe zet zich in voor de invoering van een nieuw samenwerkingsbeleid rond interoperabiliteit voor Europa. Waarbij het programma is vastgelegd in de Interoperable Europe Act van 2022.

Monitoring

De voortgang van het beleid wordt gemonitord.

Op het gebied van de Digitale Interne Markt heeft de Europese Commissie de Digital Economy en Society Index (DESI) ontwikkeld. Deze index geeft een overzicht van de digitalisering in de EU-lidstaten.

Europese AI-strategie: de AI Act

 Artificiële intelligentie (AI) biedt grote kansen maar ook risico’s. Het speelt een steeds grotere rol in onze samenleving. De Europese Commissie heeft een AI-strategie opgesteld waarin een nieuwe Europese verordening een centrale rol speelt. De AI Act is een belangrijke stap in dit programma. De verordening omvat eisen en kaders voor ontwikkeling en gebruik van AI-systemen door overheden en marktpartijen. Dit om innovatie en economische ontwikkelingen ruim baan te geven, terwijl publieke waarden worden beschermd.

De Europese Data Strategie

De Europese Data Strategie heeft als doel het voortouw te nemen op weg naar een datagestuurde samenleving. De EU heeft de ambitie een interne markt voor gegevens te creëren, zodat data vrij kan stromen binnen de EU en tussen sectoren. Dit is nuttig voor bedrijven en onderzoekers.

Cybersecurity

Om een weerbaar fundament te bouwen dat de veiligheid van EU-landen en haar burgers waarborgt, stelt de EU cybersecuritybeleid op. De NIS2-richtlijn is bedoeld om de cyberbeveiliging en de weerbaarheid van essentiële diensten in EU-lidstaten te verbeteren. De richtlijn werkt gelijktijdig met de CER-richtlijn, die met name is gericht op het versterken van de weerbaarheid van fysieke infrastructuur. Deze richtlijnen worden in 2024 naar Nederlandse wetgeving vertaald. De EU is daarbij ook bezig met het opstellen van de Cybersolidarity Act. Deze verordening richt zich op verbetering van signalering van cybersecuritydreigingen, en het reactievermogen daarop.

Verklaring van Tallinn 2017 en de Verklaring van Berlijn 2021

Samenhangend met het eGovernment Actieplan hebben de lidstaten tijdens de ministeriële conferentie in Tallinn van 2017 nadere afspraken gemaakt over de ontwikkeling van de digitale overheid. Deze zijn opgenomen in de Tallinn-verklaring. De Verklaring van Berlijn bouwt daarop voort. Meer over deze ministeriële verklaringen. Ook heeft de Europese Commissie beleid ontwikkeld op het gebied van data en nieuwe technologieën. Daarin heeft de (digitale) overheid ook een belangrijke rol. De overheid stelt immers de kaders voor verantwoorde toepassing, maar is ook grootgebruiker van technologie en data.

eGovernment indicator

De eGovernment benchmark geeft aan in hoeverre doelstellingen op het gebied van de digitale overheid worden behaald. Deze benchmark is gebaseerd op indicatoren, zoals het gebruik van digitale formulieren door burgers, voorinvulling van formulieren op basis van authentieke bronnen, beschikbaarheid van digitale diensten rond levensgebeurtenissen en aanbod van open data. Nederland behoort tot de top van de ranglijst op het gebied van eGovernment.

Vraag, idee, reactie of suggestie?

Werk je aan de digitalisering van de overheid en heb je een vraag of een idee? Reageer via het contactformulier