Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) wil burgers helpen zich te beschermen tegen digitale dreigingen, zoals digitale criminaliteit en digitale surveillance. Iedereen moet veilig kunnen deelnemen aan de digitale samenleving.
Praktische tips
Het ministerie van BZK geeft daarom 10 praktische tips die burgers kunnen gebruiken om hun digitale weerbaarheid te vergroten.
Gebruik unieke en sterke wachtwoorden
Het gebruik van een uniek en sterk wachtwoord is een van de belangrijkste manieren om een account te beschermen. Het is essentieel om voor elk account een ander wachtwoord te gebruiken. Dit voorkomt dat meerdere accounts kwetsbaar zijn wanneer één wachtwoord wordt gelekt. Een sterk wachtwoord bevat minimaal 12 tekens en een combinatie van hoofdletters, kleine letters, cijfers en speciale tekens. Ook het gebruik van een wachtwoordzin met minimaal vijf woorden is een veilige optie.
Controleer zelf of een wachtwoord deel uitmaakt van een bekend datalek via de website “have I been pwned”
Installeer een wachtwoordmanager
Veel mensen vinden het lastig om meerdere wachtwoorden te onthouden. Een wachtwoordmanager biedt dan uitkomst. In een wachtwoordmanager kun je wachtwoorden digitaal opslaan. Het is belangrijk om een betrouwbare wachtwoordmanager te gebruiken. Gratis open source wachtwoordmanagers zijn bijvoorbeeld Bitwarden, Keepass of KeepassXC. Voor wie het moeilijk vindt een wachtwoordmanager te gebruiken, is het raadzaam wachtwoorden op te schrijven en veilig te bewaren.
Stel inloggen in twee stappen in
Alleen sterke wachtwoorden bieden tegenwoordig onvoldoende bescherming tegen een hack. Daarom is het belangrijk ook gebruik te maken van inloggen in twee stappen. Dat wordt ook wel tweefactorauthenticatie genoemd. Het is cruciaal dat je inloggen in twee stappen instelt voor e-mailaccounts, sociale media en wachtwoordmanagers.
Meer informatie over inloggen in twee stappen is te vinden op de website dubbelbeveiligd.
Klik niet zomaar op verdachte links
E-mails en online berichten kunnen links bevatten die naar malafide websites leiden. Het is belangrijk om links in e-mails of berichten van onbekende afzenders altijd goed te controleren voordat je er op klikt. Laat ook geen persoonlijke gegevens achter als je twijfelt over de betrouwbaarheid van een afzender. Dit kan helpen om oplichting en malware te voorkomen. (Malware is software die je apparaat kan beschadigen of je gegevens kan stelen.)
Meer tips over het herkennen van verdachte links zijn te vinden op de website Laat je niet interneppen.
Wees voorzichtig met het downloaden van apps en bestanden
Apps en bestanden van onbekende bronnen kunnen malware bevatten. Download alleen mobiele apps van betrouwbare bronnen, zoals de Apple App Store, Google Play of F-Droid. Vermijd het downloaden van bestanden van onbetrouwbare websites en wees voorzichtig met het openen van bijlagen van onbekende afzenders. Ook is het beter om openbare netwerken te vermijden voor het downloaden van apps of bestanden. Deze niet altijd veilig. Maak bij voorkeur gebruik van het eigen thuisnetwerk, mobiele data of een beveiligde VPN-verbinding.
Voer regelmatig updates uit
Het updaten van software is essentieel voor het beschermen van apparaten tegen hackers. Updates dichten namelijk kwetsbaarheden in software waarmee hackers kunnen inbreken. Het is raadzaam om waar mogelijk automatische updates in te schakelen. Zo worden updates altijd op tijd geïnstalleerd.
Meer informatie over het uitvoeren van updates is te vinden op de website doe je updates
Maak regelmatig een back-up
Regelmatig een back-up maken van belangrijke gegevens voorkomt verlies bij storingen, diefstal of cyberaanvallen. Door back-ups in te stellen, kunnen documenten, foto’s en andere belangrijke bestanden eenvoudig worden hersteld wanneer er iets misgaat.
Meer informatie over het maken een back-up is te vinden op veiliginternetten.nl
Gebruik een veilige webbrowser
Voor een veilige internetervaring is het belangrijk om een privacyvriendelijke webbrowser te gebruiken die het liefst open source is ontwikkeld. Voorbeelden van zulke webbrowsers zijn Brave, DuckDuckGo-browser, Firefox en LibreWolf. Deze gratis browsers bieden bescherming tegen tracking en ongewenste toegang tot persoonlijke gegevens.
Installeer een adblocker
Het installeren van een adblocker voorkomt niet alleen ongewenste advertenties, maar beschermt ook tegen schadelijke websites die mogelijk malware proberen te installeren. Daarnaast biedt een adblocker extra privacybescherming door het blokkeren van trackers die websites gebruiken om het surfgedrag van gebruikers te volgen en persoonlijke gegevens te verzamelen. Het gebruik van een betrouwbare open source adblocker, zoals uBlock Origin, biedt dus niet alleen bescherming tegen onbetrouwbare websites, maar voorkomt ook dat persoonsgegevens zonder toestemming worden verzameld en gedeeld.
Wees voorzichtig met het delen van persoonlijke informatie
Het delen van persoonlijke gegevens op internet brengt risico’s met zich mee. Denk aan identiteitsdiefstal en oplichting. Het is belangrijk om zorgvuldig te zijn met het delen van informatie en bewust om te gaan met privacyinstellingen op sociale media. Dit helpt om ongewenste toegang tot persoonlijke gegevens te voorkomen.
Daarnaast biedt de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) inwoners van de Europese Unie rechten met betrekking tot hun persoonsgegevens, zoals het recht om gegevens te laten verwijderen. Meer hierover is te vinden op de website van de Autoriteit Persoonsgegevens.
Meer tips om digitale weerbaarheid te vergroten?
Op de websites veiliginternetten.nl en fixjeprivacy.nl is meer informatie te vinden over hoe mensen hun digitale weerbaarheid kunnen vergroten. Mensen die hulp nodig hebben om digitaal weerbaarder te worden, kunnen altijd terecht bij een lokaal Informatiepunt Digitale Overheid. Ook is de Digihulplijn bereikbaar op WhatsApp via het nummer +31 6 17181508.
Campagne ‘Laat je niet interneppen’
De campagne ‘Laat je niet interneppen’ is een initiatief van het ministerie van BZK en het ministerie van Justitie en Veiligheid (J&V), met als doel mensen te ondersteunen bij het herkennen en voorkomen van online misleiding.
2 op de 3 mensen krijgen jaarlijks te maken met een poging tot cybercrime. Online criminelen worden steeds slimmer. Ze doen zich via appjes, mails of andere berichten voor als bekenden of (officiële) instanties. De campagne roept op om te controleren wie de afzender is en bij twijfel het bericht weg te klikken. Dit is dan ook de boodschap: “Laat je niet interneppen. Controleer de afzender en bij twijfel klik weg!”
Wil je ook meedoen aan de campagne en de impact vergroten? Er is een online toolkit beschikbaar met kant-en-klare campagnematerialen, kosteloos en rechtenvrij te gebruiken. Via de website vind je meer informatie over de campagne.
Nationale Cursus Digitale Weerbaarheid
In oktober 2024 is de Nationale Cursus Digitale Weerbaarheid gelanceerd. Deze cursus is gericht op het vergroten van de digitale weerbaarheid van Nederlanders vanaf 12 jaar. Zo kunnen zij zich beter beschermen tegen digitale dreigingen, zoals phishing, online oplichting, desinformatie, hacken, privacy en sexting. De gratis cursus bestaat uit een aantal praktische modules met informatie, tips en tricks om veiliger online te zijn en te werken aan een betere digitale balans. Elke maand komt een nieuwe module over een specifiek onderwerp beschikbaar.
Deze cursus is een privaat-publieke samenwerking tussen Stichting Lowercase (de makers van de Nationale AI-Cursus), het ministerie van BZK en andere partners zoals KPN, Veiliginternetten.nl, de Consumentenbond, Rutgers, ING en Netwerk Mediawijsheid.
Benieuwd naar de cursus? Ga dan naar digitale-weerbaarheid.nl en ga direct aan de slag.
Andere initiatieven verbeteren digitale weerbaarheid van burgers
Om kwetsbare groepen te ondersteunen geeft het ministerie van BZK in het kader van de City Deal Lokale weerbaarheid cybercrime subsidie om verschillende interventies te promoten. Het gaat om het uitvoeren van in de praktijk bewezen interventies als Storytelling, de serious game cyberweerbaarheid en de film ‘Echt of Nep?’. Dit verloopt bijvoorbeeld via gemeenten, bibliotheken en de Informatiepunten Digitale Overheid (IDO’s).
Verder heeft het ministerie van BZK de Tool Cyberweerbaarheid laten ontwikkelen voor baliemedewerkers van maatschappelijke organisaties, waaronder bibliotheken. Daarmee kunnen zij mensen met een probleem of vraag over digitale weerbaarheid beter helpen of doorverwijzen naar bestaande (specialistische) steunpunten, informatieloketten en lokale ondersteuningsinitiatieven.
