Op woensdag 3 december 2025 is de 1e Overheidsbrede monitor Generatieve AI gepubliceerd. Deze monitor laat zien hoe overheidsorganisaties GenAI inzetten, welke kansen er zijn en welke knelpunten overheden ervaren.
Artificiële Intelligentie verandert razendsnel de samenleving voor zowel burgers als bedrijven. Ook binnen de Nederlandse overheid maakt men steeds vaker gebruik van generatieve AI (GenAI). Denk aan chatbots en interne AI-assistenten. In 2024 verscheen de Overheidsbrede visie Generatieve AI. Hierin werd een monitor aangekondigd om het gebruik van GenAI bij de overheid te volgen. Daarnaast is in de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) afgesproken dat we als 1 overheid gezamenlijk versnellen op AI. De overheidsbrede monitor is onderdeel van één van de AI-versnellers uit de NDS.
Belangrijkste conclusies
Uit de 1e monitor kwamen een aantal belangrijke conclusies naar voren.
- Het aantal toepassingen groeide van 8 naar 81 in 1 jaar.
- Gemeenten lopen voorop met chatbots en interne AI-assistenten.
- Bijna de helft van de toepassingen (37) zit al in de implementatiefase en maakt deel uit van vaste processen.
- Ambtenaren krijgen hierdoor steeds meer toegang tot GenAI. Dat vergroot ook hun AI-geletterdheid.
- Aan de hand van verschillende use-cases kunnen succesfactoren, knelpunten en waardevolle lessen worden geleerd voor de publieke sector.
Aanbevelingen van TNO
Op basis van de onderzoeksresultaten en conclusies formuleert TNO een aantal aanbevelingen:
- Zet de maatschappelijke opgave centraal.
- Betrek experts en gebruikers bij ontwikkeling en inkoop.
- Kijk naar de lange termijn impact op organisaties en medewerkers.
- Denk na over herbruikbaarheid van toepassingen.
- Besteed aandacht aan de rol van inkoop.
- Houd rekening met digitale afhankelijkheden.
- Maak tijd voor impacttoetsen.
Bekijk de monitor via de website van TNO.
Relevantie voor NDS
Binnen deze prioriteit wordt gewerkt aan het stimuleren van Nederlandse en Europese taalmodellen. De monitor geeft inzicht in het huidige gebruik en de uitdagingen. Aanbevelingen over inkoop, expertise en opschaalbaarheid van GenAI passen bij de NDS AI-versnellers. Hieraan wordt de komende jaren verder gewerkt.
