Digitale inclusie
We communiceren in Nederland steeds meer digitaal. Dat heeft een grote invloed op het leven van iedereen. Technologie kan ons land klaarmaken voor de toekomst. Het biedt kansen. Maar voor veel mensen gaan de ontwikkelingen erg snel. Daar moeten we rekening mee houden. De overheid gaat ervoor zorgen dat iedereen mee kan doen in de digitale samenleving. Ook de mensen die extra hulp nodig hebben.
Scholen gebruiken apps om ouders informatie te geven over hun kinderen. Bijvoorbeeld hoe laat ze hun kinderen kunnen ophalen. Mensen die geen smartphone hebben, missen die informatie.
Rond de 2,5 miljoen Nederlanders vinden het moeilijk om te werken met digitale apparaten, zoals een computer, smartphone of tablet. 1,2 miljoen Nederlanders hebben nog nooit internet gebruikt. Ook op het werk zorgt digitalisering vaak voor problemen. Soms zorgt het ervoor dat mensen hun werk niet goed kunnen doen.
Er zijn twee plannen gemaakt: de ‘Nederlandse Digitaliseringsstrategie’ en de ‘Agenda Digitale Overheid: NL DIGIbeter’. Een belangrijk doel van deze plannen is: iedereen kan meedoen in de (digitale) samenleving. Dit noemen we ‘digitale inclusie’.
De overheid wil voorkomen dat mensen worden buitengesloten. Daarvoor is het nodig dat digitale diensten veilig zijn en dat mensen dat weten. Zodat ze digitale diensten ook vertrouwen. De overheid moet digitale diensten beter laten aansluiten op de gebruiker. Daarom gaan we inspelen op wat mensen willen en wat ze nodig hebben.
Mensen met een handicap hebben hulpmiddelen nodig om een website te gebruiken. Bijvoorbeeld een brailleleesregel of een stem die de webpagina voorleest. Op veel websites van de overheid werkt dat niet.
Het verbeteren van digitale inclusie is een grote uitdaging. Het gaat tijd kosten en er moeten veel verschillende partijen gaan samenwerken. De verschillende plannen moeten elkaar versterken. Daarom zijn vier hoofddoelen bepaald:
1. Digitale diensten voor iedereen makkelijker maken
Het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen zelf kunnen communiceren met de overheid. Daarvoor is het nodig dat iedereen toegang heeft tot de overheid. En iedereen moet informatie van de overheid kunnen begrijpen.
De overheid moet duidelijk en zo simpel mogelijk communiceren. Hierbij willen we leren van mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Zij kunnen ons (de overheidsorganisaties) helpen om begrijpelijke taal te gebruiken. Met de Kamerbrief Digitale Inclusie geven we het voorbeeld. Taalambassadeurs hebben ons geholpen om onze plannen begrijpelijk op te schrijven.
Veel mensen hebben moeite met lezen en schrijven. Zij kunnen zelf het beste vertellen wat ze moeilijk vinden aan websites en apps. Die informatie gaan we gebruiken om onze diensten te verbeteren.
Als we als overheid nieuwe wetten maken, gaan we ervoor zorgen dat het bruikbare wetten zijn. We testen of mensen echt iets hebben aan onze plannen. En we maken digitale diensten die zo makkelijk mogelijk te gebruiken zijn.
We zorgen voor goedwerkende websites en apps. Alle overheidsorganisaties moeten bestaande digitale diensten verplicht verbeteren. Als we een nieuwe website of app bouwen, zorgen we meteen dat die geschikt is voor iedereen.
Zelfs als we digitale diensten makkelijker maken, hebben sommige mensen extra hulp nodig. Die gaan we geven. Ook gaan we het familie en vrienden makkelijker maken om mensen te helpen.
Acties
2. Mensen helpen om met digitalisering om te gaan
Omgaan met digitalisering is net zo belangrijk als lezen, schrijven en rekenen. Daarom doet de overheid nu al veel om mensen erbij te helpen. Maar het is niet genoeg. Daarom gaan we nog meer hulp geven.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor de digitale overheid. Het ministerie gaat meer samenwerken met andere overheidsorganisaties. Bijvoorbeeld met ministeries die werken aan sociale zaken en aan onderwijs. En ook met gemeenten, want zij hebben direct contact met de mensen die extra hulp nodig hebben.
Veel organisaties helpen mensen met lezen, schrijven en omgaan met digitalisering. Bijvoorbeeld de bibliotheek en Stichting Lezen en Schrijven. Die organisaties lukt het nog niet om iedereen te bereiken. Daarom gaan we verder onderzoeken waarom iemand wel of niet meedoet met digitalisering.
Er zijn al veel mensen die anderen willen helpen met taal en digitalisering. We gaan dit netwerk van ondersteuning vergroten en versterken. Zo kunnen we nog meer gebruikmaken van de kennis en ervaring die er al is.
Er wordt al veel gedaan voor mensen die moeite hebben met digitalisering. Maar de uitdagingen bij digitalisering zijn heel verschillend. Om iedereen te kunnen helpen, moet heel de samenleving zijn best doen.
Om meer mensen te kunnen bereiken, moeten we soms ook nieuwe dingen uitproberen. Bijvoorbeeld een nieuw soort project, of een nieuwe manier van samenwerken. Zo leren we welke aanpak goed werkt.
Acties
Lees hier de acties om mensen te helpen met digitalisering om te gaan.
3. Uitleggen wat de gevolgen van digitalisering zijn
In onze samenleving kunnen we niet zonder technologie. Het is belangrijk dat iedereen dat begrijpt. En dat iedereen weet wat de gevolgen zijn. De overheid moet daar haar best voor doen, en mensen moeten dat zelf ook.
Wil je snappen wat de invloed van technologie is, dan moet je er eerst mee werken. Als mensen zelf kennis en ervaring opdoen, krijgen ze meer vertrouwen in digitalisering. Met deze kennis en eigen ervaringen kunnen ze meedoen met discussies over digitalisering. Mensen kunnen dan ook beter voor hun rechten opkomen.
Digitalisering geeft kansen, maar ook risico’s. Mensen moeten daarom blijven leren over digitalisering. Niet alleen op scholen, maar ook op andere plekken. De uitdagingen van digitalisering kunnen erg verschillend zijn.
Smartphones zijn handig, maar er zijn ook risico’s. Sommige mensen kunnen er moeilijk mee omgaan. Andere mensen zijn er heel handig mee, maar denken niet zo goed na over wat ze delen op het internet.
De overheid gaat meer informatie geven over digitalisering en uitleggen wat de gevolgen zijn. Daardoor kunnen mensen zelf meedenken over de rol van digitalisering in hun leven. We gaan hulp die er al is verbeteren en uitbreiden.
Om dit goed te kunnen doen, moeten we weten welke problemen mensen hebben met digitalisering. Bijvoorbeeld door te vragen wat zij vinden van de websites van de overheid. En of zij vertrouwen hebben in het internet. Maar ook of ze zich daar veilig voelen. Daar gaan we nog meer onderzoek naar doen.
Acties
4. Samenwerken met bedrijven en andere organisaties
Bedrijven, wetenschappers en andere organisaties weten ook veel over digitalisering. Daar wil de overheid gebruik van maken. Samen kunnen we creatieve manieren bedenken om mensen te helpen bij digitalisering.
Ook andere landen helpen mensen om met digitalisering om te gaan. We kunnen in Nederland leren van het buitenland. Zo komen we op andere ideeën om meer mensen te bereiken. En om ze beter te helpen bij het omgaan met digitalisering.
Sinds de zomer denken verschillende organisaties in een netwerk samen na over digitalisering. Dit netwerk heet de ‘Alliantie digivaardig Nederland’. We gaan dit netwerk vergroten en slimmer gebruiken. Zo willen we in Nederland nog meer kennis en ervaring met elkaar delen.
In een digitale samenleving moeten overheden, bedrijven en andere organisaties samenwerken. Zo weten ze waar ze mee bezig zijn en kunnen ze elkaar helpen. Samen kunnen ze het dan makkelijker maken voor de burger.
Acties
Actueel
Prinsjesdag 2022: “Benutten kansen van digitalisering”
Jaarlijks presenteert het kabinet op Prinsjesdag de plannen voor komend jaar. Welke plannen zijn er op het gebied van digitalisering? Wat staat er in de begroting van BZK?
“Waardengedreven digitalisering: een continu gesprek”
Iedereen moet mee kunnen doen in het digitale tijdperk, met meer vertrouwen en gevoel van regie. Deze ambities noemde Alexandra van Huffelen op het iBestuurcongres.
5 aanbevelingen voor inclusieve dienstverlening
De Sociale Digitale Standaard bundelt inzichten die overheden kunnen gebruiken bij het ontwikkelen van digitale dienstverlening die beter aansluit bij de ontvanger.
