De toepassing van Application Programming Interfaces (API’s) neemt snel toe binnen de overheid. Ze zijn cruciaal voor de uitwisseling van data tussen systemen en sluiten goed aan bij het principe van ‘data bij de bron’. Frank Terpstra van Geonovum vertelt over het belang van API’s en hoe de Gouden API-verkiezing dit stimuleert.
API’s spelen een steeds grotere rol in het delen van informatie tussen overheidsorganisaties, burgers en bedrijven. Terpstra: “Een API zorgt ervoor dat je data kunt opvragen zonder deze te kopiëren. Het grote voordeel is dat de data beschikbaar blijft bij de bron. Dit voorkomt dat er verschillende versies van gegevens ontstaan. En blijven gegevens altijd actueel en betrouwbaar.”
Opkomst van API’s binnen de overheid
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) was in 2012 een van de eerste overheidsorganisaties die API’s ging toepassen, vertelt Terpstra. Hij vervolgt: “De overheid begon in 2016 serieus na te denken over het gebruik van API’s. Dit gebeurde nadat er eerder werd geïnvesteerd in andere vormen van gegevensuitwisseling, zoals Digikoppeling op basis van SOAP (Simple Object Access Protocol). Dit is een protocol waarin beschreven staat hoe webservices met elkaar communiceren of met clienttoepassingen die ze aanroepen. Hoewel deze standaarden goed werkten, bleek dat API’s voor ontwikkelaars makkelijker te gebruiken zijn. Ook zorgen ze voor bredere toegankelijkheid van data. De grote doorbraak kwam in 2019, toen de eerste versie van de API-strategie werd vastgesteld. Dit was ook het moment waarop Forum Standaardisatie de REST API design rules, onderdeel van deze strategie, opnam op de lijst met verplichte standaarden. Deze standaard heeft als doel om het gebruik van API’s binnen de overheid te standaardiseren en de interoperabiliteit te bevorderen.”
Innovatie in de schijnwerpers
Om het gebruik van API’s verder te stimuleren, werd in 2018 de Gouden API geïntroduceerd door Geonovum. Deze prijs wordt uitgereikt aan de overheidsorganisatie met de meest succesvolle en gebruiksvriendelijke API. “De Gouden API heeft als doel de kwaliteit van API’s te belonen. Daarnaast willen we de bekendheid vergroten van het belang van goede documentatie en brede toegankelijkheid”, legt Terpstra uit.
In 2019 won het Kadaster als eerste organisatie de prijs voor hun Basisregistratie Adressen en Gebouwen(BAG)-API. Binnen een jaar verwerkte deze API meer dataverzoeken dan via de eerdere manieren van gegevensuitwisseling in de 7 jaar ervoor. Dit kwam doordat de API een groter bereik had en andere doelgroepen aantrok.
De laatste winnaar was Samenwerkende Universitaire Reken Faciliteiten (SURF) met hun Open Onderwijs-API. Alle universiteiten kunnen deze API implementeren. Als student kun je daarmee in je eigen universiteitsportaal het aanbod aan gastcolleges van alle aangesloten universiteiten zien. En je ervoor inschrijven. “In mijn tijd moest je maar net weten dat een andere universiteit een interessant gastcollege had. En dan was je 2 dagen bezig voordat je was ingeschreven. Met deze API kan dat gewoon met 1 klik”, zegt Terpstra enthousiast.
Data bij de bron
API’s zijn een belangrijk onderdeel van het overheidsbeleid voor ‘data bij de bron’. Dit beleid houdt in dat gegevens niet gekopieerd worden, maar op de oorspronkelijke locatie blijven. API’s maken het mogelijk om de gegevens op te vragen of aan te passen zonder ze te verplaatsen.
Terpstra legt uit: “Een REST API (Representational State Transfer Application Programming Interface) werkt precies volgens dit principe. De data wordt niet gedupliceerd, maar blijft bij de eigenaar en kan daar worden geraadpleegd of aangepast. Door gebruik te maken van API’s kunnen overheden efficiënter werken. Ze voorkomen dat gegevens verouderd raken of foutief worden gebruikt. Je kunt verschillende bronnen eenvoudig met elkaar combineren zonder de gegevens fysiek samen te voegen. Dit principe wordt ook ondersteund door het Federatief DataStelsel, dat de technische barrières voor data-uitwisseling wegneemt. Een lijst met API’s is te vinden op developer.overheid.nl. API’s die nog ontbreken, kun je daar ook aanmelden.”
Toekomstige ontwikkelingen
De API-strategie blijft zich ontwikkelen. Terpstra: “Zo is er inmiddels een 2e versie van de REST API Design Rules beschikbaar. Steeds meer overheidsorganisaties ondertekenen de intentieverklaring die hoort bij de API-strategie. Daarmee committeren ze zich aan het gebruik van API-standaarden en werken ze samen binnen de API-community. De komende jaren ligt de focus op het verder stimuleren van het API-gebruik binnen de overheid. Dit gebeurt vooral door bewustwording te creëren bij bestuurders. “Bestuurders hoeven niet alles te weten over API’s, maar het is belangrijk dat ze begrijpen waarom ze essentieel zijn voor moderne overheidsdiensten”, zegt Terpstra.
Gouden API
