Het nieuwe Stelsel Toegang maakt het veiliger en overzichtelijker om in te loggen bij verschillende online overheidsdiensten. Het brengt bestaande inlogsystemen zoals DigiD, eHerkenning (voor bedrijven) en eIDAS (voor internationale toegang binnen de EU) samen in 1 infrastructuur. Hiermee kunnen wettelijke vertegenwoordigers, zoals ouders met ouderlijk gezag of gemachtigden ook gemakkelijk inloggen.
Aan de achterkant wordt de routeringsvoorziening TVS ingezet, een soort centrale schakelaar die alle verschillende inlogsystemen en dienstverleners met elkaar verbindt. Medio 2025 gaat release 1 van start. Voor alle sectoren en dienstverleners gelden dezelfde criteria, maar de voorbereiding op de implementatie hangt af van ieders vertrekpunt. In dit interview vertellen de Belastingdienst en de Kamer van Koophandel (KvK) hoe zij zich hierop voorbereiden.
Belastingdienst
Luc Boss is namens de Belastingdienst deelnemer aan de stuurgroep Stelsel Toegang en heeft meer dan 25 jaar ervaring met digitale toegang bij de overheid. “De afgelopen 3 jaar werk ik bij de Belastingdienst aan DigiD, eHerkenning en het Stelsel Toegang”, vertelt hij. “Ik was betrokken bij verschillende plannen en overlegstructuren. Toen de huidige aanpak werd vastgesteld, is de stuurgroep opgericht. Ik kaartte aan dat organisaties die het stelsel gaan gebruiken, nog niet waren vertegenwoordigd. Dat leidde ertoe dat de Belastingdienst en de KvK werden toegevoegd als vertegenwoordigers van het burger- en bedrijvendomein.”
Dienstverleners willen duidelijkheid
De Belastingdienst en KvK bewaken vooral de belangen van de toekomstige afnemers van het Stelsel Toegang. Boss: “Ik kijk breder dan de impact van het stelsel op de Belastingdienst. Input van organisaties zoals VNG, SVB en UWV neem ik ook mee. Dienstverleners willen vooral duidelijkheid over technische eisen, functionaliteiten, benodigde werkzaamheden en de planning. De stukken uit de stuurgroep en andere overleggen deel ik met hen. En ze weten me te vinden met vragen die ik weer terugkoppel.”
Zelf aansluiten
Voor de Belastingdienst is release 1 minder relevant, zegt Boss: “Wij sluiten rechtstreeks aan via een generiek toegangsmanagementsysteem, zonder gebruik te maken van de aangeboden routeringsvoorziening TVS. Ook Dienst Toeslagen en de Douane kiezen hiervoor. Ons systeem werkt eigenlijk zoals de publieke routering dat doet voor de zorg: het ontsluit achterliggende portalen eenvoudig. TVS wordt straks breder beschikbaar en is voor andere organisaties zeker relevant.”
Een grote uitdaging
“Planning is de grootste uitdaging. Vooral grote organisaties moeten veranderingen in hun ICT-systemen inplannen. Het portfolio van ICT zit vol, je hebt niet zomaar 10 mensen beschikbaar om iets uit te voeren. Het afgelopen jaar is er veel in beweging gezet. Mijn wens voor de komende periode is rust en stabiliteit te creëren, zodat we weten wat we moeten doen.”
Kamer van Koophandel
Wilbert Jan Zeelenberg vertegenwoordigt de KvK in het stakeholderoverleg Stelsel Toegang. “Als dossierhouder van de Wet digitale overheid (Wdo) informeer ik mijn collega’s over de voortgang. Ik zie het overleg als een plek voor kennisuitwisseling en het behartigen van ondernemersbelangen. Ook al raken niet alle ontwikkelingen ondernemers direct zoals de wettelijke vertegenwoordiging ouderlijk gezag. Maar de samenleving is ermee geholpen dat dat goed wordt geregeld.”
Weten waarop te kunnen rekenen
“Veilige en betrouwbare dienstverlening, dát is de kern van de Wdo”, zegt Zeelenberg. “Daar kun je niet tegen zijn. Het is goed dat de wet hiervoor de juiste instrumenten biedt. BZK is verantwoordelijk voor de realisatie van het Stelsel Toegang, dienstverleners voor de aansluiting daarop. De wet is in 2023 ingegaan, en de eerste release volgt in 2025, later dan gepland.” Hoewel hij het belang van een doordachte, toekomstbestendige oplossing erkent, mist Zeelenberg een planning. “We willen weten waar we op kunnen rekenen. Zonder die duidelijkheid ontstaat de verleiding zelf oplossingen te bedenken. Maar wij willen vooruit. Natuurlijk gaan we straks werken met de voorgeschreven standaarden en het koppelvlak, het liefst via generieke voorzieningen zoals TVS.”
Zo voorspelbaar mogelijk
Zijn wens voor 2025: “We maken veel werk van de achterkant van het stelsel, zoals het classificeren van onze diensten, zodat wij deze straks op het juiste betrouwbaarheidsniveau aanbieden. Burgers en bedrijven zien dat niet; voor hen telt vooral dat het logisch en veilig werkt. De klantreis moet zo voorspelbaar mogelijk zijn. Herkenning is belangrijk: als iemand inlogt bij KvK dan moet het er hetzelfde uitzien als bij de Belastingdienst. Laten we daar aandacht aan geven.”
