Mark Vermeer en Bert Voorbraak ondertekenen de intentieverklaring voor de toetreding van het ROO tot het FDS.
Logius en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) hebben op 10 juli 2025 een intentieverklaring getekend voor de toetreding van het Register Overheidsorganisaties (ROO) tot het Federatief Datastelsel (FDS). Een nieuwe mijlpaal op weg naar betere gegevensuitwisseling binnen overheidsland.
Bert Voorbraak, algemeen directeur van Logius, en Mark Vermeer, directeur Digitale Overheid bij BZK, zijn bijeengekomen om de intentieverklaring te tekenen. In aanloop naar dat officiële moment praten ze in een vergaderruimte op de Turfmarkt in Den Haag over de achtergrond en het belang van deze intentieverklaring.
ROO en FDS
Natuurlijk moment
“Wat ik heel belangrijk vind, is de uitstraling van werken als 1 overheid”, trapt Bert Voorbraak af. “Dat is wat mij betreft ook een fundamenteel onderdeel van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie.” Mark Vermeer vult aan: “Als overheid kun je alleen maar 1 gezicht naar burgers en bedrijven tonen als je beschikt over dezelfde informatiepositie. En daar draagt het Federatief Datastelsel aan bij.”
De timing van deze intentieverklaring komt ook niet toevallig. “De Nederlandse Digitaliseringsstrategie is 4 juli 2025 gepubliceerd, waardoor dit een natuurlijk moment is voor verdere stappen richting een geïntegreerde overheid”, licht Vermeer toe. “En heel praktisch, het ROO kán ook toetreden, omdat er nu een API is die voldoet aan de opzet van het FDS. Bovendien gaat het hier, in tegenstelling tot bij andere bronnen, om relatief overzichtelijke gegevens met relatief overzichtelijke toepassingen.”
Een actueel register geeft betrouwbaarheid
“Het is wel belangrijk om het register actueel te houden”, benadrukt Voorbraak. “De ontwikkelingen in overheidsland volgen elkaar snel op, zoals gemeenten die samengevoegd worden. Ik woon zelf in Het Gooi, waar het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht gesplitst wordt. Zo’n verandering toont aan dat het werk niet beperkt blijft tot eenmalig een register opzetten. Voor de betrouwbaarheid van deze bron is het cruciaal om het register actueel te houden. Betrouwbaarheid staat bij dit onderwerp centraal.”
Van Staatsalmanak tot digitaal register
De complexiteit van (het bijhouden van) databronnen in de overheid is niet nieuw. Tijdens het interview bladert Mark Vermeer glimlachend door de 1e Staatsalmanak uit 1860. “Briljant dit! Je kunt bijvoorbeeld nazoeken wie allemaal van adel is! O, en ik zie nu het departement van justitie. Daar is de secretaris-generaal de heer De Jonge.”
De digitale evolutie heeft de toegankelijkheid van deze gegevens uiteraard wel drastisch verbeterd. Vermeer klapt het boekwerk dicht, legt het voor zich op tafel en staart er nog even naar. “Deze almanak blijft natuurlijk het charmantst, maar een volgens standaarden ontsloten register is toch wel het snelste. De overheid telt inmiddels veel organisaties in verschillende rechtsvormen, waarbij het register helpt om duidelijkheid te scheppen.”
Gezamenlijke verantwoordelijkheid
Een belangrijk aspect van de toetreding van het ROO tot de FDS zijn de afspraken over rollen en verantwoordelijkheden. KOOP (Kennis- en exploitatiecentrum officiële overheidspublicaties, onderdeel van Logius) is weliswaar als beheerder de spin in het web, maar de verantwoordelijkheid voor het up-to-date houden van de gegevens in het ROO ligt bij de eigenaren van de betreffende gegevens.
“Het beheer van het register is een gedeelde verantwoordelijkheid”, benadrukt Voorbraak. “Wij nemen dus niet de verantwoordelijkheden van andere organisaties over, maar wijzen ze op hun eigen rol. Daar kunnen we natuurlijk best een helpende hand in bieden, als een soort monitor. Maar elke organisatie is zelf verantwoordelijk voor het actueel houden van de gegevens.”
Belang voor de overheid zelf
Naast de voordelen van het deelnemen van het ROO aan het FDS voor burgers en bedrijven, ziet Voorbraak ook de waarde ervan binnen de overheid zelf: “Het is ook voor onszelf als overheidsorganisaties belangrijk om elkaar te kennen en op het juiste moment over de juiste gegevens te beschikken. Omdat ik veel verbinding heb met veel overheidspartijen, merk ik dat we elkaar eigenlijk niet zo goed kennen. Een register als het ROO kan daar een extra rol in spelen en helpt ons om sneller betere besluiten te kunnen nemen.”
Lessen voor andere organisaties
Vermeer geeft een belangrijke les mee voor andere organisaties die overwegen deel te nemen aan het FDS. “Bronhouders, dus degenen die databestanden bijhouden, hebben niet altijd compleet zicht op wie de databestanden allemaal gebruiken. Dus in welke mate en waarvoor. Daarom is het van belang om te investeren in het ontsluiten van data volgens de afspraken van het FDS.”
Voorbraak moedigt andere organisaties aan om ook toe te treden tot het FDS. “Alsjeblieft, doe het. En voel niet de vrijheid om je te distantiëren van een register als het ROO, ook al heb je die vrijheid in de formele zin van het woord. Want daarmee maken we het onszelf als overheid zo ongelooflijk lastig.”
FDS als aanjager publieke dienstverlening van de toekomst
Voor de langere termijn ziet Vermeer het FDS als aanjager voor verdere overheidsmodernisering: “Het FDS draait om het gestandaardiseerd en verantwoord delen en gebruiken van data over domeinen heen. Dat is de werkwijze die past bij die ambitie om meer als 1 overheid te werken. En om daarmee ook veel effectiever en efficiënter diensten te verlenen aan burgers en bedrijven, hetzij direct, hetzij indirect.”
Het FDS wordt ontwikkeld in het kader van de Interbestuurlijke Datastrategie (IBDS). De IBDS is opgezet om kansen van verantwoord datagebruik te benutten en knelpunten aan te pakken. De deelname van het ROO bij het FDS markeert een belangrijke stap in de realisatie van de IBDS en van de recent gepubliceerde Nederlandse Digitaliseringsstrategie. Hierbij staan data-uitwisseling en samenwerking als 1 overheid centraal in de publieke dienstverlening van de toekomst. Voorbraak benadrukt de verantwoordelijkheid om dit als overheid voor de maatschappij voor elkaar te krijgen. “Laten we niet allemaal weer onze eigen koers gaan varen, maar hier gezamenlijk in optrekken.”
“Ik hoop natuurlijk dat vele gegevenshouders dit voorbeeld zullen volgen en ook de intentieklaring tekenen”, sluit Vermeer af. “En nog beter: dat ze die ook uitvoeren!”
