• Direct naar de pagina-inhoud
  • Direct naar de hoofdnavigatie
  • Direct naar de secundaire content met widgets
  • Direct naar de footer
  • Nieuwsbrief
  • Over ons
  • Contact

Digitale Overheid

Voor professionals die werken aan digitalisering van de overheid

Logo Rijksoverheid, naar de homepage

Digitale Overheid

  • Home
  • Werkagenda
  • Onderwerpen
  • Nieuws en achtergrond
  • Evenementen
  • Nieuwsbrief
  • Over ons
  • Contact
Home›Onderwerpen›Open Standaarden

Open Standaarden

De Nederlandse overheid hanteert beleid voor het gebruik van open standaarden in haar ICT-systemen. Standaarden zijn afspraken die de gegevensuitwisseling tussen systemen verbeteren. Als een standaard ‘open’ is, kan die door iedereen worden gebruikt. Daardoor blijft de overheid leveranciersonafhankelijk. Andere voordelen zijn lagere administratieve lasten, kostenbesparing en technische voordelen, zoals informatieveiligheid.

Wat zijn open standaarden?

Een standaard is een afspraak die is vastgelegd in een specificatiedocument. Om gegevens uit te wisselen moeten ICT-systemen dezelfde standaard hanteren.

Volgens Forum Standaardisatie zijn standaarden ‘open’ als ze aan de volgende kenmerken voldoen:

  1. De benodigde documentatie zoals het specificatiedocument moet laagdrempelig beschikbaar zijn, dat wil zeggen gratis, of tegen een redelijke vergoeding.
  2. Er mogen geen hindernissen zijn op het terrein van intellectueel eigendomsrecht, zodat iedereen de standaard gratis kan gebruiken.
  3. Er moeten voldoende inspraakmogelijkheden zijn voor stakeholders tijdens de (door)ontwikkeling van de standaard.
  4. De onafhankelijkheid en duurzaamheid van de standaardisatieorganisatie moeten verzekerd zijn.

Welke status heeft een standaard?

De status van een open standaard wordt per geval bepaald. In de basis zijn er aanbevolen standaarden en standaarden met een ‘Pas toe of leg uit’-verplichting. Bovenop sommige ‘Pas toe of leg uit’-standaarden zijn er aanvullende Streefbeeldafspraken gemaakt. Forum Standaardisatie is de organisatie die deze standaarden toetst en voorschrijft.

Als de maatschappelijke urgentie te hoog wordt, kan een ‘Pas toe of leg uit’-standaard verzwaard worden tot wettelijke verplichting. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties kan open standaarden wettelijk verplicht stellen via Algemene Maatregel van Bestuur op grond van artikel 3 van de Wet digitale overheid.

Overzicht van statussen

Hieronder vind je per status een korte toelichting:

Aanbevolen

Het gebruik van Aanbevolen standaarden wordt aangeraden. Sommige daarvan zijn gangbaar, andere standaarden zijn nog niet breed toegepast, maar verdienen aanbeveling om gebruikt te worden. Maar daarvoor is ‘Pas toe of leg uit’ vooralsnog een te zwaar middel.

‘Pas toe of leg uit’-verplichting

Deze verplichting stelt dat uiterlijk vanaf het moment van aanschaf van een ICT-product of -dienst, een publieke organisatie moet kiezen voor toepassing van de relevante standaarden op de ‘Pas toe of leg uit’-lijst van het Forum Standaardisatie.

De organisatie kan hier met een zwaarwegende reden van afwijken, als die uitleg ook te vinden is in de bedrijfsvoeringsparagraaf van het jaarverslag.

De ‘Pas toe of leg uit’-standaarden zijn bedoeld voor de kwaliteit van ICT van de gehele publieke sector. Daarom zijn ze voor de meeste overheidsorganisaties verplicht. De verplichting is preciezer geregeld in de instructie rijksdienst bij aanschaf van ICT-diensten en producten uit 2008. Gemeenten, provincies, waterschappen en uitvoeringsorganisaties zijn betrokken geweest en hebben het ‘Pas toe of leg uit’-beleid onderschreven. Dit blijkt uit besluiten van het College Standaardisatie (sinds 2006), het Nationaal Beraad (tot 2018) en het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (tot heden).

Streefbeeldafspraak

Streefbeeldafspraken gaan verder dan de ‘Pas toe of leg uit’-verplichting. Bij een streefbeeldafspraak kan een volgende aanschaf niet meer worden afgewacht en moet de standaard voor een bepaalde tijd worden toegepast. Dus ook op al bestaande ICT-systemen en -diensten. Langer wachten kan bij standaarden met deze status niet meer.

Wettelijke verplichting

Een open standaard die ondanks een ‘Pas toe of leg uit’-verplichting en aanvullende streefbeeldafspraak toch nog te weinig gebruikt wordt, kan op grond van de Wet digitale overheid wettelijk verplicht worden. Inmiddels is dit een feit voor de standaarden Digitoegankelijk en HTTPS/ HSTS.

Meer informatie?

Wil je meer weten over het gebruik van open standaarden en de taken van Forum Standaardisatie? Bezoek de website van Forum Standaardisatie.

Open Standaarden

  • Wettelijk verplichte standaarden

Zie ook:

  • Forum Standaardisatie
  • Veelgestelde vragen verplichting HTTPS en HSTS voor overheidswebsites
  • Wet digitale overheid
  • Veelgestelde vragen over de inwerkingtreding van de Wdo
  • Voortgang Wet digitale overheid
  • Vooruitblik op tweede tranche Wet digitale overheid

6 documenten

  • Documenten

Berichten

  • Achtergrond
  • Nieuws

Vraag, idee, reactie of suggestie?

Werk je aan de digitalisering van de overheid en heb je een vraag of een idee? Reageer via het contactformulier

  • Link DigiD helpdesk digid.nl/hulp
  • Link MijnOverheid / Berichtenbox mijn.overheid.nl/vragen
  • Link eHerkenning helpdesk eherkenning.nl/nl/contact
  • Mailadres Berichtenbox voor Bedrijven ondernemersinformatie@rvo.nl

Digitale Overheid

Voor professionals die werken aan
digitalisering van de overheid

Volg ons via

  • Nieuwsbrief Digitale Overheid
  • Twitter
  • LinkedIn
  • RSS

Over deze site

  • Colofon
  • Archief
  • Copyright
  • Privacy
  • Toegankelijkheidsverklaring
  • Sitemap
  • Contact
  • This site in English