2 - Beschermen van grondrechten en publieke waarden

Uiteraard roepen verregaande digitalisering en de opkomst van nieuwe technologieën ook vragen op met betrekking tot grondrechten en publieke waarden. We werken daarom aan de bewustwording en kennis over nieuwe technologieën, zowel bij burgers als bij overheden. Specifiek richten we ons op het inzichtelijk maken van de impact van technologie en de mogelijkheden om hier goed mee om te gaan. De eisen die voortvloeien uit publieke waarden, zoals transparantie, privacy en veiligheid, maken we concreet bij nieuwe technologieën die door overheden worden gebruikt.

Wat hebben we bereikt

Digitalisering kan een belangrijke bijdrage leveren aan onze democratische rechtsstaat. Vergaderingen, inspraak en besluitvorming kunnen tijdens de crisisperiode doorgaan dankzij de inzet van allerlei digitale middelen, waaronder online communicatiemiddelen als Skype en Webex. Digitalisering vraagt om herziening van bestaande wetten en regels en soms ook om nieuwe wet- en regelgeving. Zo blijven we bij de tijd.

Aandacht voor publieke waarden

In 2019 is actief gestart met voorlichting aan burgers om hun kennis over de effecten van technologie op publieke waarden en grondrechten te vergroten. Zo was BZK sponsor van de Nationale AI-cursus. Ook organiseerden we verschillende ‘burgerdialogen’ over de kansen en risico’s van technologie, zoals tijdens de ‘Data en Ethiek: Hart van AI Summit’. Bij een burgerdialoog gaat een gevarieerde groep burgers met elkaar in gesprek over wat zij verwachten van technologieën en wat zij wenselijke en onwenselijke ontwikkelingen vinden.

Daarnaast lanceerde BZK samen met medialab SETUP het Algoritmisch Historisch Museum. In dit pop-up museum werden bezoekers mee teruggenomen in de tijd, bijvoorbeeld naar de verzuiling in de jaren ’50 van de vorige eeuw. Zo konden zij aan de hand van fictieve scenario’s ervaren wat er was gebeurd als er toen al algoritmes waren. Voor kinderen was er in 2019 een speciale editie ‘Donald Duck duikt in de digitale wereld’, met een bijbehorend lespakket over AI en grondrechten.

De precieze effecten van digitalisering op de maatschappij en de handelingsperspectieven hierbij van de overheid zijn niet altijd duidelijk. Daarom hebben we de afgelopen jaren onderzoek laten doen. Zo bracht de Raad voor het Openbaar Bestuur in september 2019 het adviesrapport ‘Zoeken naar waarheid’ uit. Hierin zijn de kansen en gevaren van digitalisering voor democratische waarden geanalyseerd. Kantar bracht begin 2019 onderzoek uit naar de kennis en houding van burgers en ondernemers op het gebied van AI. Hooghiemstra & Partners deed in 2019 onderzoek naar het gebruik van algoritmes door de overheid. De belangrijkste aanbeveling was: het versterken van toezicht door het formuleren van standaarden voor overheidsalgoritmes en het ontwikkelen van impact-assessments.

In 2019 zijn verschillende beleidsinstrumenten gerealiseerd die tot doel hebben om overheidsorganisaties (en bedrijven) te ondersteunen bij het borgen van publieke waarden en grondrechten in digitaliseringstrajecten. Een voorbeeld hiervan is de toolbox Ethisch Verantwoord Innoveren. Deze toolbox gaat uit van 7 kernprincipes en helpt overheidsorganisaties om digitale innovaties op een ethisch verantwoorde manier te realiseren. Per kernprincipe worden concrete adviezen en tools aangeboden. Daarnaast publiceerden de ministeries van BZK en JenV in 2019 richtlijnen voor het toepassen van algoritmes door overheden. Doel van deze richtlijnen is om overheidsorganisaties handvatten te geven voor de ontwikkeling en het gebruik van algoritmes en voor publieksvoorlichting over data-analyses.

Overheden, bedrijven, burgers en kennisinstellingen werken in Smart Society samen aan integrale en datagedreven oplossingen om de leefbaarheid, kwaliteit en concurrentiekracht van steden te verbeteren. In dit kader is een methode ontwikkeld die de ontwikkeling en opschaling van innovatieve digitale oplossingen versnelt. Dit gebeurt in ‘Impact Coalities’, zoals voor ‘Safety & Security’ en ‘Digitalisering van de Buitenruimte’. Steeds meer gemeenten passen nieuwe technologieën toe in de publieke ruimte. Hiervoor zijn principes voor een digitale stad opgesteld. Deze principes gaan onder andere in op het beschermen van publieke waarden bij digitalisering. Ook is de praktijkrichtlijn ‘Open Urban Platforms’ bij het NEN ontwikkeld, die onder andere wordt gebruikt door gemeenten bij de aanbesteding van platforms om data over steden te verzamelen en uit te wisselen.

Europa en Internationaal

Ook in Europa en in internationale netwerken maakte BZK zich de afgelopen jaren sterk voor het borgen van grondrechten bij technologische ontwikkelingen. Zo neemt BZK de komende jaren binnen de ad hoc-Commissie voor Kunstmatige Intelligentie van de Raad van Europa deel aan een onderzoek naar de haalbaarheid van een internationaal juridisch kader voor AI. Daarnaast hebben we zitting in de Commissie voor Media en Informatiesamenleving en dit zetten we voort. In de Europese Unie nam BZK actief deel aan de High Level Expert Group on Artificial Intelligence. Deze expertgroep kwam in april 2019 met ethische richtlijnen voor betrouwbare AI. Op basis van onder andere deze richtlijnen publiceerde de Europese Commissie begin 2020 een AI Witboek. In het BNC-fiche (Beoordeling Nieuwe Commissievoorstellen) over dit Witboek beschreef het kabinet de Nederlandse inzet ten aanzien van de bescherming van fundamentele rechten. Nederland onderschrijft de stelling van de Commissie dat aanvullende regelgeving nodig is om fundamentele rechten bij AI-ontwikkelingen te borgen. Hierbij streeft Nederland naar een lerende aanpak, waarbij onderzoek en experimenten moeten uitwijzen of en zo ja: welke aanvullende regelgeving nodig is.

Nederland heeft zich de afgelopen jaren ingezet voor het ontwikkelen van beleid en visie op het gebied van AI. Dat is niet onopgemerkt gebleven. Uit onderzoek naar AI-strategieën van landen, uitgevoerd door het Cyber Policy Center van Stanford University, blijkt dat Nederland 1 van de koplopers is als het gaat om een op mensenrechten gebaseerde nationale AI-strategie.

Digitalisering en democratie

De democratische controle van besluitvorming moet ook in tijden van een crisis ongehinderd doorgang kunnen vinden. Daarom heeft de minister van BZK, gesteund door de beroeps- en belangenverenigingen in de lokale democratie, het initiatief genomen om voor deze uitzonderlijke situatie een tijdelijke wettelijke voorziening te treffen, een spoedwet, die digitale besluitvorming mogelijk maakt. Deze tijdelijke wet, die vooralsnog tot 1 september 2020 geldt, maakt het onder meer mogelijk dat Provinciale Staten, de gemeenteraad, de eilandsraad en het algemeen bestuur van een waterschap, in een digitale omgeving kunnen vergaderen en rechtsgeldig digitale besluiten kunnen nemen.

Hierdoor kan het openbaar bestuur juist in deze tijd de besluiten nemen die zij in het belang acht van alle inwoners. We ondersteunen decentrale overheden bij de implementatie van de tijdelijke wet en helpen hen om te gaan met digitale inspraak en participatie. Dat doen we met praktische handreikingen, Q&A’s en video’s.

De minister van BZK werkt samen met de VNG aan een lokale digitale democratie die inclusief en veilig is. Met het samenwerkingsprogramma Democratie in Actie (DiA) ondersteunen BZK, de VNG en de beroeps- en belangenverenigingen alle partijen die een rol spelen in de lokale democratie voor het digitale tijdperk.

Begin 2018 is een proeftuin gestart waarbinnen gemeenten ondersteuning kregen bij de implementatie van verschillende (open source) participatietools. Dankzij deze proeftuin zijn de participatieplatformen Consul en OpenStad met bijbehorende participatietools verder ontwikkeld. Verschillende gemeenten zetten deze tools actief in om inwoners bij de totstandkoming van beleid te betrekken. Zo heeft de gemeente Groningen met ondersteuning vanuit de proeftuin gewerkt aan een digitaal participatietraject voor de inwoners van de Oosterparkwijk.

Zij mochten 25.000 euro besteden aan de verbetering van hun omgeving en droegen daarvoor zelf ideeën aan op het platform. Over de verschillende ideeën kon vervolgens worden gestemd, en de resultaten zijn direct in praktijk gebracht. In 2019 zijn de ervaringen met de proeftuin gebruikt om de aanpak op te schalen. In januari 2020 was deze opschalingsaanpak gereed. In 2019 organiseerden we ook diverse summer schools ‘digitale democratie’. In eerste instantie zou er door deelnemers gewerkt worden aan een manifest over dit thema. Om meer impact te bereiken is in plaats daarvan gekozen voor de ontwikkeling van een toolkit met handelingsperspectieven voor lokale overheden. De toolkit is begin 2020 gereedgekomen. Voor het beter ontsluiten van raadsinformatie is begin 2020 onder meer ingezet op een bredere implementatie van de ‘open raadsinformatiestandaard’. Het gebruik van deze standaard zorgt ervoor dat alle raadsstukken beschikbaar komen als open data: gestandaardiseerd en herbruikbaar.

Wetgeving

De snelle technologische ontwikkelingen vragen om een duurzame borging van publieke waarden in wetgeving. De Raad van State adviseerde het kabinet hierover op eigen initiatief. Het advies en de kabinetsreactie ging onder meer in op de uitvoering van wetten met behulp van ICT en over technologie-onafhankelijke wetgeving. In het najaar 2019 zijn we gestart met het opstellen van een ‘Handleiding wetgeving en ICT’. Waar nodig doen we voorstellen voor aanpassingen van de Aanwijzingen voor de regelgeving en het Integraal Afwegingskader Beleid en Wetgeving. Deze worden naar verwachting eind 2020 afgerond.

Het wetsvoorstel modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer geeft burgers en bedrijven het recht om aanvragen en andere officiële berichten aan de overheid digitaal te versturen. Ook zorgt het wetsvoorstel voor rechtsbescherming van de burger bij digitaal verkeer met de overheid. Het wetsvoorstel is op 18 juli 2019 aan de Tweede Kamer aangeboden. Het wetsvoorstel modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer regelt rechten van burgers, terwijl het wetsvoorstel digitale overheid gaat over de voorzieningen waarmee het elektronisch bestuurlijk verkeer mogelijk wordt gemaakt. Het wetsvoorstel digitale overheid is in februari 2020 aangenomen door de Tweede Kamer en wordt nu in de Eerste Kamer behandeld.

Het wetsvoorstel elektronische publicaties zorgt ervoor dat alle overheden hun algemene bekendmakingen en kennisgevingen digitaal publiceren op een centrale website (overheid.nl) en maakt het mogelijk dat burgers per e-mail worden geattendeerd op berichten over hun buurt. Het wetsvoorstel is op 10 december 2019 met algemene stemmen aangenomen door de Tweede Kamer. De consultatie van het Besluit elektronische publicaties en de Regeling elektronische publicaties is in februari 2020 afgerond.

Begin 2019 is een aangepast initiatiefwetsvoorstel open overheid aangeboden aan de Tweede en Eerste Kamer. De bedoeling van de Wet open overheid (Woo) is dat de overheid meer open wordt. Dit is belangrijk voor het vertrouwen van de burger en voor de legitimiteit van de overheid. Het afgelopen jaar hebben de rijksoverheid en decentrale overheden via uitvoeringstoetsen de consequenties van het wetsvoorstel in beeld gebracht.

Nieuwe technologie en een steeds verdere digitalisering van de samenleving vragen van de Nederlandse overheid om herziening van wet- en regelgeving, en dat niet alleen op nationaal niveau. Belangrijk is daarom de agenda van de nieuwe Europese Commissie. Digitalisering is hierin aangewezen als topprioriteit. Belangrijke onderwerpen daarin zijn: Single digital gateway, toegankelijkheid, eIDAS en publieke waarden. Nederland zet onder meer in op een mensgerichte benadering van AI en algoritmes.

Data

In maart 2019 verscheen de eerste Data Agenda Overheid, NL DIGITAAL. De herijkte agenda is in april 2020 naar de Tweede Kamer gezonden. Deze agenda beschrijft hoe data beter ten goede kunnen komen aan beleidsvorming en het oplossen van maatschappelijke vraagstukken door de overheid. Daarnaast besteedt de agenda nadrukkelijk aandacht aan de bescherming van publieke waarden en fundamentele rechten. De acties in de agenda zijn grotendeels uitgevoerd. Zo is onderzocht wie open data hergebruiken en welke behoeften zij daarbij hebben. Om aan deze behoeften van (her)gebruikers tegemoet te komen is data.overheid.nl uitgebreid met extra datasets en zoekparameters. Overheidsorganisaties die aan de slag willen met data worden geholpen door het Leer- en Expertisepunt Datagedreven Werken (LED). Vanuit het LED zijn in 2019 onder meer richtlijnen opgesteld voor verantwoord datagebruik in de openbare ruimte.
In het voorjaar van 2020 is een voortgangsrapportage over Data Agenda Overheid naar de Tweede Kamer gezonden. Belangrijke thema’s hierin zijn: publieke waarden, data op orde, het beschikbaar stellen en delen van data en datagedreven werken binnen de overheid. Om doublures te voorkomen worden de actielijnen uit Data Agenda Overheid vanaf 2020 niet apart gerapporteerd in NL DIGIbeter. Verder ontving de Tweede Kamer een brief over de vernieuwing van het Open Source Software (OSS) beleid van de rijksoverheid en de integrale kabinetsreactie op de ‘digitaliseringsstrategie en datastrategie van de EU’ en het ‘AI Witboek van de Europese Commissie’. In april 2020 is ook de kabinetsreactie op het onderzoek naar toezicht op algoritmegebruik door de overheid naar de Tweede Kamer gezonden.

Vervolg

Naast voortzetting van maatschappelijke dialogen over publieke waarden en het organiseren en volgen van noodzakelijk verdiepend onderzoek leggen we de focus in 2020-2021 op het (door)ontwikkelen van concrete beleidsinstrumenten die kunnen bijdragen aan het vroegtijdig borgen van publieke waarden en grondrechten bij technologische veranderingen. Ook schenken we aandacht aan digitale democratie en participatie en open source raad- en stateninformatie. Daarnaast werken we door aan onze wetgevingsagenda.

Actielijnen 2020-2021

Aandacht voor publieke waarden

• Begin 2021 leveren we een Mensenrechten Impact Assessment voor overheden op. Dit helpt overheidsorganisaties om risico’s op het gebied van mensenrechten in een vroeg stadium van digitalisering te detecteren en hier vervolgens actie op te ondernemen. Deze actie komt voort uit de kabinetsreactie op de motie Middendorp.
• Eind 2020 presenteren we ontwerpprincipes voor AI-systemen die ontwikkelaars – door middel van praktische handvatten – helpen om discriminatie door AI-systemen te voorkomen. Bij digitalisering, en met name bij AI, is discriminatie 1 van de belangrijkste risico’s op het gebied van publieke waarden en grondrechten.
• Ook in 2020 zetten we in op voorlichting aan burgers. In navolging op de speciale editie van de Donald Duck over AI en grondrechten, ontwikkelen we het dilemmaspel ‘Tech Twijfels’. Doel van dit spel is om leerlingen te laten nadenken over de kansen en risico’s van nieuwe technologieën voor mensenrechten. De lancering van dit spel wordt verwacht in september 2020.
• We blijven burgerdialogen over de effecten van digitalisering stimuleren. Dat doen we – uiteraard afhankelijk van het verloop van de coronacrisis – onder meer op de conferentie Public Spaces in het voorjaar van 2021. Public Spaces is een samenwerking tussen wetenschappers, maatschappelijke organisaties en media (omroepen, bibliotheken, musea, wikipedia), die tot doel heeft om vanuit publieke waarden het huidige functioneren van het internet te overdenken. Tijdens de conferentie biedt BZK samen met Public Spaces een podium aan digitale (overheids-)diensten die vanuit publieke waarden worden ontworpen. Ook worden dialogen met burgers georganiseerd.
• Ook met experts blijven we in nauw contact over publieke waarden en digitalisering. Zo organiseren de ministeries van BZK, OCW en SZW eind 2020 samen een hackathon om instrumenten te bedenken die discriminatie in digitale besluitvorming door algoritmes en AI herkennen en voorkomen.
• Eind 2020 worden de resultaten van het multidisciplinaire project Calculemus-FLINT opgeleverd. Dit project gaat over de wisselwerking tussen wetgeving en ICT. Doel is een instrument te ontwikkelen voor het ‘vertalen’ van wet- en regelgeving in (geautomatiseerde) beslisregels voor de uitvoeringspraktijk.
  Hiermee realiseren we beter toepasbare regels voor uitvoeringsorganisaties en ontstaat voor burgers meer duidelijkheid en rechtszekerheid. Aanleiding hiervoor is het feit dat bij de toepassing van wetten en regels behoefte bestaat aan houvast via een ‘vertaling’ van de regels in (ICT-)systemen en technische processen. Belangrijke vragen zijn bijvoorbeeld hoe je wetsanalyse en -interpretatie organiseert en hoe de vertaling in systemen en processen transparant en controleerbaar kan worden vormgeven.
• Ook in het Nationaal Actieplan Mensenrechten 2020 besteden we aandacht aan de impact van digitalisering. Hierbij ligt de focus op de toegang tot overheidsvoorzieningen. Er zijn actiepunten geformuleerd op het vlak van informatieverstrekking, aanspreekpunten en digitale inclusie. Denk daarbij aan de ontwikkeling van een digitale wegwijzer voor rechtzoekenden.
• We verkennen de mogelijkheid van een Code (naar Engels voorbeeld) ter bescherming van kinderen online. Kinderen zijn niet altijd op de hoogte van de risico’s (bijv. op het gebied van privacy) die zij lopen als zij bijvoorbeeld sociale media gebruiken, gamen of digitaal onderwijs volgen. Met de Code willen we bewerkstelligen dat het bedrijfsleven als producent van software (en overheden die daartoe opdracht geven) zich al in de ontwerpfase bezig houden met de rechten van kinderen. Dat betekent bijvoorbeeld dat bedrijven de hoogst mogelijk privacybescherming in de software op default zet. Of het voor kinderen heel gemakkelijk maakt om dat zelf te doen.
• Het rijk, provincies, gemeenten en waterschappen werken gezamenlijk (interbestuurlijk) aan een code voor goed digitaal openbaar bestuur. Omdat dit een brede code betreft met veel stakeholders, duurt het consultatieproces langer dan verwacht. Het doel van de code is om de bestaande principes voor goed openbaar bestuur (voor de offline wereld) te vertalen naar nieuwe uitgangspunten (voor de online wereld). Naast deze inhoudelijke vertaling, heeft de nieuwe code ook tot doel om bestuurders bewuster te maken van het belang van een verantwoorde inzet van technologie.
• In 2020-2021 worden daarnaast meerdere onderzoeken opgeleverd: o.a. naar de effecten van door private partijen ingezette zelflerende algoritmes op consumenten wanneer zij daar (bewust of onbewust) gebruik van maken. Daarnaast publiceert de WRR haar onderzoek naar de effecten van AI op publieke waarden. Ten slotte zal de ROB (Raad voor Openbaar Bestuur) de (politieke) discussie over de legitimiteit van gedragssturing met data stimuleren met haar onderzoeksprogramma.
• Beleid en onderzoek op het gebied van AI en publieke waarden voor de hele overheid worden afgestemd binnen het samenwerkingsplatform AI. Binnen dit platform wordt ook kennis gedeeld, ondersteund door een digitale kennisbank en een nieuwsbrief.
• In internationaal verband (Raad van Europa en Europese Commissie) blijven we de komende jaren het belang agenderen van het centraal stellen van publieke waarden en mensenrechten bij digitalisering. Bijvoorbeeld bij de inzet van AI (opvolging van het Witboek AI door de Europese Commissie in 2021). In breder internationaal verband is BZK samen met het ministerie van OCW betrokken bij de richtlijn AI die momenteel door UNESCO wordt voorbereid. Ook werken we samen met de OESO aan ethische principes voor verantwoord datagebruik.

Digitale democratie

• We ondersteunen decentrale overheden bij de implementatie van de tijdelijke spoedwet, die digitale besluitvorming mogelijk maakt, en we helpen hen om te gaan met digitale inspraak en participatie. Dat doen we met praktische handreikingen, Q&A’s en video’s.
• In 2020 geven we een vervolg aan de in 2018 gestarte Proeftuin Lokale Digitale Democratie, waarin gemeenten samenwerken aan de ontwikkeling van open source tools voor burgerparticipatie, zodat nog meer gemeenten gebruik gaan maken van digitale participatietools.
• In 2020 worden meer gemeenten en provincies aangesloten op de (open source) raadsinformatie-standaard. Het totale aantal zal groeien tot ongeveer 250 gemeenten. Eind 2021 zijn dit er naar verwachting 300.
• Om het bewustzijn en de kennis over de impact van digitalisering te vergroten, sluiten we in 2020 aan bij verschillende door partners georganiseerde bijeenkomsten, congressen en workshops. Voorbeelden hiervan zijn de ‘Raad op Zaterdag’ en het ‘Festival van de Uitvoering’ van de VNG.
• Naar verwachting verschijnt rond de zomer van 2020 een onderzoek naar succesvolle methoden van online democratie in Estland en enkele andere Europese landen. Dit onderzoek maakt duidelijk hoe deze methoden ook in Nederland kunnen worden toegepast.

Wetgeving

• Eind 2020 is de Handleiding wetgeving en ICT gereed en zijn aanpassingen voorgesteld in de Aanwijzingen voor de regelgeving en het Integraal Afwegingskader Beleid en Wetgeving.
• De Wet digitale overheid (Wdo) heeft als doel dat Nederlandse burgers en bedrijven veiliger en betrouwbaarder kunnen inloggen bij de (semi-)overheid. De Wdo ontsluit de mogelijkheid voor burgers om naast het publieke inlogmiddel DigiD ook private inlogmiddelen te gebruiken bij publieke dienstverlening. De Wdo stelt daarnaast standaarden verplicht. Hiermee implementeert Nederland de EU-richtlijn voor toegankelijkheid van overheidswebsites en apps. De planning is dat de Wdo begin 2021 in werking zal treden.
• Voor 1 januari 2021 staat de wijziging van de Paspoortwet gepland, die nodig is voor de invoering van de elektronische Nederlandse Identiteitskaart.
• In 2020 vindt de verdere parlementaire behandeling van het wetsvoorstel modernisering elektronisch berichtenverkeer plaats. Het gaat hierbij om een aanpassing van de Algemene wet bestuursrecht (Awb), die burgers het recht geeft digitaal zaken te doen met de overheid. Het is nog niet duidelijk wanneer de behandeling precies voortgezet wordt. De planning is dat het wetsvoorstel in 2021 in werking treedt. Ter ondersteuning van de implementatie van de wet vinden er pilots plaats met gemeenten, provincies en waterschappen.
• In 2020 behandelt de Eerste Kamer het wetsvoorstel elektronische publicaties. Het doel van deze wet is om alle wettelijk voorgeschreven bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen van (voorgenomen) overheidsbesluiten die niet aan een of meer belanghebbenden zijn gericht, beter toegankelijk en kenbaar te maken door een stroomlijning van de publicatievoorschriften. De uitkomsten van de consultatie in de Eerste Kamer worden verwerkt in het besluit en in de regeling. Het besluit zal voor advies aan de Raad van State worden voorgelegd. De verwachting is dat het wetsvoorstel elektronische publicaties op 1 januari 2021 in werking treedt.
• In 2020 wordt een verzamelwet Basisregistratie Personen (BRP) aan de Tweede Kamer aangeboden. Deze wet regelt onder andere uitbreidingen voor de registratie van levenloos geborenen en een verplichte gemeentelijke adresvoorziening voor dak- en thuislozen. Daarnaast wordt er een experimenteerregeling opgenomen die ruimte creëert voor pilots met de BRP, bijvoorbeeld voor het registreren en gebruiken van e-mailadressen en andere contactgegevens.
• Er wordt gewerkt aan een wetsvoorstel dat voorziet in een taak voor de minister van BZK om gemeenten te ondersteunen bij het onderzoek of een persoon als ingezetene op een bepaald adres moet zijn ingeschreven. Daarmee wordt LAA (Landelijke Aanpak Adresgegevens) structureel in de wet vastgelegd. Eind 2020 wordt aan de Tweede Kamer gerapporteerd over de voortgang van LAA. De inwerkingtreding van de wetswijziging staat gepland voor 1 juli 2021.
• In het najaar van 2020 wordt de Wet hergebruik van overheidsinformatie aangeboden aan de Tweede Kamer. De wet treedt naar verwachting in 2022 in werking. De wet is een implementatie van de Europese richtlijn voor Public Sector Innovation (PSI). Deze ‘open data richtlijn’ regelt toegang tot publieke data voor burgers en bedrijven voor hergebruik.