Publieke waarden

Het borgen van publieke waarden is een belangrijke overheidstaak. Als hoeder van de Grondwet speelt het ministerie van BZK hierin een sleutelrol. Met behulp van wetgeving en beleid tracht het om (samen met anderen) waarden, variërend van transparantie tot privacy, te borgen.

Effecten digitalisering

Digitalisering heeft effecten op publieke waarden. Het biedt veel kansen om de kwaliteit van leven van burgers te verbeteren. Zo is het dagelijks leven gemakkelijker en comfortabeler geworden. Nooit eerder was communiceren, informatievergaring en dienstenafname zo gemakkelijk.
Rapporten wijzen ook op schaduwkanten van digitalisering. Zo gaf het Rathenau Instituut in haar rapport ‘Opwaarderen. Borgen van publieke waarden in de digitale samenleving’ voorbeelden van negatieve effecten op privacy, (informatie)veiligheid, controle over technologie, machtsverhoudingen, rechtvaardigheid, autonomie en menselijke waardigheid. Het kabinet onderschrijft in de kabinetsreactie dat robots en kunstmatige intelligentie de mensenrechten kunnen ondermijnen.

Stand van zaken

De Rijksoverheid neemt maatregelen om publieke waarden in het digitale tijdperk te borgen. Prioriteit ligt bij publieke waarden die daadwerkelijk onder druk staan. Bij signalering van druk op waarden waarbij effecten niet duidelijk zijn, worden effecten verder verkend. Concrete maatregelen t.a.v. de waarden privacy en digitale veiligheid:

Privacy

• Implementatie van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG):  De AVG is vanaf 25 mei 2018 van toepassing en biedt een sterkere gegevensbescherming.
• Versterking van toezichthouders: Het mandaat en de capaciteit van de Autoriteit Persoonsgegevens is substantieel uitgebreid.
• Bewustwording: Er zijn dialogen met bedrijven, maatschappelijk middenveld en burgers gevoerd. In 2017 is de publiekscampagne ‘je deelt meer dan je weet!’ gestart.

Digitale veiligheid

• Informatieveiligheidsbeleid overheid: Informatieveiligheid is een belangrijk speerpunt van de overheid. Zij zet vele instrumenten in zoals Taskforce Bestuur en Informatieveiligheid Dienstverlening, het Beveiligingsvoorschrift Rijksdienst en risico-analyse tools.
• Digitaal veiligheidsbeleid: Het ministerie van VenJ heeft o.a. een nationale cybersecurity strategy die kwetsbaar-heden adresseert.
• Versterking toezichthouders: In 2017 werd het melden van datalekken bij de AP verplicht en ook moeten aanbieders van vertrouwensdiensten incidenten melden bij de Agentschap Telecom.
• Publiekscampagnes: de overheid heeft verschillende initiatieven opgestart om mensen bewust te maken van de mogelijkheden van gevaren van het internet.
  • Veiliginternetten.nl geeft praktische tips over digitale veiligheid.
    Veiliginternetten.nl is een gezamenlijk initiatief van het ministerie van Economische Zaken, het ministerie van Veiligheid en Justitie/Nationaal Cyber Security Centrum, ECP | Platform voor de InformatieSamenleving en het bedrijfsleven. De site is bedoeld voor iedereen met vragen over veilig gebruik van internet.
  • AlertOnline.nl stimuleert bewustwoording van Cybersecurity.
    Alert Online is in 2012 gestart op initiatief van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid. Elk jaar een thema centraal, namelijk: “Smart security” (2013), “Kennis” (2014), “Digitaal verantwoord ondernemen” (2015), “Cyber skills” (2016) en in 2017 en 2018 “Cybersecurity Helden”. Ook voert Alert Online elk jaar een Cybersecurity bewustzijnsonderzoek uit.