De hoeveelheid data die we met elkaar produceren is enorm en zal de komende decennia elke twee jaar nog eens verdubbelen. De maatschappelijke kansen die data ons bieden zijn bijna onbegrensd, of het nou gaat om betere gezondheidszorg, het managen van kritische infrastructuren zoals energie en transport of het afleggen van democratische verantwoording. Tegelijkertijd moeten we ook oog hebben voor de risico’s: het soms ongebreidelde datagebruik kan publieke waarden als vrije keuze, gelijke behandeling en het democratisch proces dienen, maar ook schenden.
De verwerking van omvangrijke datavolumes met nieuwe analysemethoden wordt vaak ‘big data’ genoemd. Kenmerkend voor big data is het gebruik van grote volumes gestructureerde en ongestructureerde data uit verschillende bronnen. In big data-analyses wordt geautomatiseerd gezocht naar patronen en correlaties. De resulterende uitkomsten zijn bruikbaar voor het maken van realtime en voorspellende analyses. De inzet hierbij van kunstmatige intelligentie en systemen die patronen leren herkennen (machine learning) levert nieuwe inzichten op over voorkeuren en gedragingen van mensen. Zie ook: Big data in een vrije en veilige samenleving.
Big data stellen allerlei partijen in de samenleving, waaronder de overheid, in staat steeds meer te doen met data. Heel relevant hierbij is ook wat we willen en mogen. Hier gaat het om ethische en juridische vragen, zoals ‘Wie gebruikt mijn data en waarom?’ en ‘Wat vinden we eigenlijk van profiling en semiautomatische besluitvorming?’