Deze projecten ontvingen een bijdrage uit het Innovatiebudget 2024. De projecten zijn door een voorselectiecommissie en jury beoordeeld op basis van 5 criteria: onderscheidend, gebruikersgericht, kennis & kunde, herbruikbaar en toekomstvisie.
Meedoen
Herkent u een vraagstuk in de winnende projecten en wilt u met uw organisatie daaraan meewerken? Het team rond het Innovatiebudget brengt u graag in contact met de initiatiefnemers. Neem daarvoor contact op met innovatiebudget@ictu.nl.
Overzicht projecten
1. Polis
2. Onderzoek ID Wallet
3. Kadaster Open API Feature
4. AI Validatie
5. Keuzehulp Taalmodel Linnaeus
6. Ondernemers centraal
7. Wallet studenten Caribisch gebied
8. Leesplank taalmodellen
9. Anonimiseren met LLM
10. Pro-actief armoede bestrijden
11. WetWijzer Bedrijven
12. Standaard voor transparantie besluitvorming
13. MultAI in crisisorganisaties
14. OpenCatalogi
15. AI virtuele assistent GEM
16.ZGW-API gebruiken bij data migraties
17. Gezonde Gebiedsontwikkeling in een Digital Twin
18. WetGPT
19. WOO publicatie voorziening
20. Federatieve zoekvraag voor het Woo-platform
1. Pol.is
Initiatiefnemers: Provincie Zuid-Holland, Provincie Groningen
Beschrijving
Veel mensen vinden het moeilijk om mee te praten over wat de overheid doet. Het project Pol.is wil dit makkelijker maken. Het is een speciale website waar iedereen zijn mening kan geven en kan zien wat anderen denken. Het projectteam gaat proberen dit nog beter te maken. Ze gaan goed luisteren naar wat mensen nodig hebben, mooiere afbeeldingen maken om meningen te laten zien en iedereen duidelijk uitleggen hoe Pol.is werkt. Zo zorgen ze dat meer mensen kunnen meedoen en dat de overheid beter weet wat iedereen wil. Dit helpt ons allemaal omdat de overheid dan beter besluiten kan nemen.
2. Onderzoek ID Wallet
Initiatiefnemers: Gemeente Nijmegen, Divosa, KVK, Ver.ID, InnoValor Advies, Ink Social Design
Beschrijving
Online zaken regelen met een gemeente gaat vaak samen met het aanleveren van persoonlijke of zakelijke gegevens en bewijsstukken, zoals kopie paspoort, bankafschriften of een uittreksel KVK. Wat een gedoe! Ben je bewindvoerder en doe je online zaken namens iemand anders dan is het helemaal lastig. Met een digitale identiteit (ID-wallet of -kluis) regel je alles makkelijk en veilig online met één app op je telefoon. Daarnaast heb je meer controle over je eigen gegevens. Wij gaan nog verder en verwachten dat het gebruik van een ID-wallet de digitale transformatie bij overheden echt in gang zet. In een proeftuin onderzoekt het team de impact van het gebruik van een ID-wallet of ID-kluis op de inwoner, de ondernemer en de gemeenten inclusief ketenpartners in het sociale domein.
3. Kadaster Open API Feature
Initiatiefnemers: Kadaster, verschillende ministeries, RVO, CBS, RWS, RiVM, Rioned, Provincies, HWH, IHW, KvK, LVNL, RCE, Prorail, TNO en stichtingen
Beschrijving
Publieke Dienstverlening Op de Kaart (PDOK) is een Nederlands platform dat belangrijke geografische data van de overheid beschikbaar maakt. Je kunt op PDOK meer dan 200 datasets en geografische gegevens vinden. Deze data voldoen aan Nederlandse en Europese regels en gebruiken nationale en internationale standaarden. PDOK wil een nieuwe manier invoeren om al deze datasets toegankelijker te maken via OGC API Features (OAF). Dit systeem werkt met moderne REST API’s, waardoor het makkelijker wordt voor mensen zonder kennis van geografische standaarden om deze overheidsdata te gebruiken.
4. AI Validatie
Initiatiefnemers: Ministerie van BZK, DUO, Algorithm Audit
Beschrijving
Er is dringend behoefte aan publieke kennis over de ethische problemen bij het ontwerpen en controleren van algoritmes. Omdat deze problemen ethische keuzes omvatten, is het belangrijk dat belanghebbenden hierover overleggen. Dit project bouwt voort op de samenwerking tussen DUO, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Stichting Algorithm Audit om gezamenlijk te leren hoe we algoritmes verantwoord kunnen gebruiken. Twee open-source tools worden verder ontwikkeld om vooroordelen in algoritmes op te sporen. Daarnaast wordt een methode (algoprudentie genoemd) onderzocht om samen met belanghebbenden ethische vragen over verantwoord gebruik van algoritmes te bespreken en oplossen.
5. Keuzehulp Taalmodel Linnaeus
Initiatiefnemers: UWV, SVB
Beschrijving
Grote taalmodellen kunnen de overheid helpen om de dienstverlening te verbeteren. Maar welke moet je kiezen en hoe gebruik je ze het beste? Dat is een moeilijke vraag, want er komt elke week een nieuw model uit en de mogelijkheden lijken eindeloos. Alles uitproberen is te veel werk en te duur. Maar door samen te werken, kunnen we een manier vinden om nu en in de toekomst de juiste keuzes te maken. Zo krijgen we snel het beste resultaat.
6. Ondernemers centraal
Initiatiefnemers: Verschillende gemeenten, Ureca, Solvid Ondernemen, Dok030, Power by Peers, IMK, Geldfit Zakelijk, GetOn, Ondernemersklankbord, Catching, Over Rood, Hogekamp Agrarische Coaching, Lockefeer innovatie en realisatie, Cultuur+Ondernemen, Stevelink Bedrijfsadvies, Content Kitchen, De Utrechtse Ondernemers Zaak (DUOZ), Certa Advocaten, Sociaal Raadslieden, WebActueel, Regionaal Mobiliteitsteam, Zuidweg & Partners, FIMA schuldhulp voor bedrijven, Qredits
Beschrijving
Ondernemer Centraal maakt het mogelijk dat de (lokale) overheid alle plaatselijke ondernemers persoonlijk, dichtbij en op maat kan ontzorgen. Waar nodig met duizenden tegelijk. Het doel is ondernemers hiermee te ondersteunen op weg naar inkomens-, bestaans- & toekomstzekerheid. Onderzoek toont aan dat de uitvoeringskosten van Ondernemer Centraal lager liggen in vergelijking met andere, gelijkwaardige initiatieven. Ook wordt elke euro binnen Ondernemer Centraal gericht en verantwoord geïnvesteerd. Het gehele traject is van in- tot uitstroom tot in detail meetbaar.
7. Wallet studenten Caribisch gebied
Initiatiefnemers: Gemeente Rotterdam, DUO, RvIG, ICTU, Bonaire, Saba, Ministerie van BZK, Ministerie van OCW, Zorgverzekeraars
Beschrijving
Jaarlijks ervaren zo’n 1600 studenten uit het Caribische deel van het Koninkrijk grote
hindernissen bij hun overstap naar het Nederlandse onderwijssysteem. Dit komt mede door ingewikkelde bureaucratische processen. Dit project richt zich op het vereenvoudigen van deze stappen via een geavanceerde digitale infrastructuur. Het digitaliseert essentiële processen zoals het verkrijgen van een BSN en de inschrijving bij onderwijsinstellingen. Met veilige digitale gegevensuitwisseling en een digitale ID-wallet kunnen studenten voor hun aankomst in Nederland al veel regelen. Dit vermindert de administratieve last en stelt hen in staat zich volledig op hun studie en ontwikkeling te richten.
8. Leesplank taalmodellen
Initiatiefnemers: UWV, SVB
Beschrijving
Je bent wat je eet. Veel AI programma’s zoals ChatGPT zijn gevoed met teksten van het internet. En niet alles wat op internet staat is waar of taalkundig juist. AI tekst programma’s hebben erg veel tekst nodig om groot te kunnen worden. De makers kunnen niet al te kieskeurig zijn met betrekking tot de input voor het AI programma. Maar de Nederlandse overheid wil wel dat burgers die vragen stellen een juist antwoord krijgen in begrijpelijke taal. Leesplank gaat teksten maken en verzamelen. Het projectteam wil laten zien wat er nodig is om taalmodellen voor de overheid te maken.
9. Anonimiseren met LLM
Initiatiefnemers: Gemeente Hoeksche Waard, De Bedrijfsvoeringspartner (namens gemeente Barendrecht, Ridderkerk en Albrandswaard) Gemeente Buren, Gemeente Krimpen aan den IJsel
Beschrijving
Het anonimiseren van overheidsdocumenten, nodig voor de WOO, is moeilijk. De huidige software maakt zwarte balken die niet werken met schermlezers voor bijvoorbeeld visueel beperkten. Dit past niet bij de verplichting en ambitie van gemeenten om digitale toegankelijkheid te bieden. Handmatig controleren van documenten kost veel tijd en is duur. Hierdoor hebben gemeentemedewerkers minder tijd om inwoners te helpen. Dit innovatieproject wil deze taak automatiseren met bestaande open source software en zelflerende algoritmes. Dit maakt het werk makkelijker, sneller en het resultaat toegankelijk voor iedereen.
10. Pro-actief armoede bestrijden
Initiatiefnemers: Gemeente Utrecht, gemeente Amersfoort, belastingdienst, UWV, Programma Common Ground VNG, BZK, programma proactieve dienstverlening
Beschrijving
Ongeveer 1 op de 3 mensen die financieel onder het bestaansminimum zit, krijgt niet de hulp waar ze recht op hebben. Dit komt vaak omdat ze niet weten dat ze recht hebben op die ondersteuning, of omdat het aanvraagproces te ingewikkeld is. Voor elke regeling moeten de juiste documenten bij het juiste ‘loket’ worden ingediend. Dit hoge percentage niet-gebruik is dramatisch voor de inwoners in kwestie en is ook een groot maatschappelijk probleem. Door de informatie van de overheid op een verantwoorde manier te gebruiken kunnen mensen die recht hebben op een regeling actief benaderd worden. Zo kunnen zij in gesprek en de mogelijkheden voor (financiële) ondersteuning bespreken.
11. WetWijzer Bedrijven
Initiatiefnemers: Logius, KOOP, Kennis- en Exploitatiecentrum voor Officiële Overheidspublicaties, Ministerie van EZK, KvK, RVO
Beschrijving
De WetWijzer Bedrijven is een experiment dat bestaat uit het ontwerpen, ontwikkelen, testen en evalueren van een prototype. Dit prototype helpt ondernemers snel inzicht te krijgen in de wet- en regelgeving die voor hun specifieke situatie geldt. Ondernemers kunnen interactief vragen stellen en antwoorden krijgen over wet- en regelgeving, dankzij een combinatie van slimme zoektechnologie en generatieve AI. Het doel is om ondernemers meer duidelijkheid te geven over de voor hen relevante wet- en regelgeving.
12. Standaard voor transparantie besluitvorming
Initiatiefnemers: Ministerie van BZK, stichting geonovum
Beschrijving
Het is belangrijk dat de overheid verantwoording en transparantie biedt aan burgers en bedrijven over haar handelen. Burgers en bedrijven moeten weten welke gegevens worden gebruikt en hoe beslissingen worden genomen. Hierbij worden niet alleen persoonsgegevens, maar ook data over objecten in de fysieke leefomgeving gebruikt. Er wordt gewerkt aan een standaard om de verwerking van persoonsgegevens vast te leggen en te verantwoorden. Dit project heeft als doel deze standaard uit te breiden zodat hij ook kan worden toegepast in de fysieke leefomgeving. Zo kan de hele overheid op een uniforme, consistente en gemakkelijk te implementeren manier verantwoording afleggen.
13. MultAI in crisisorganisaties
Initiatiefnemers: Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant, Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland (VRAA), Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV), Centrum Wiskunde & Informatica (CWI), Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Beschrijving
Binnen het veiligheidsdomein worden verschillende tools gebruikt waarin AI een rol speelt. Denk aan de Regionale Risicomonitor, de Operationele Risicomonitor en de Virtuele Assistent. Deze tools helpen door sneller en beter risico’s en incidenten te voorspellen en erop te reageren. Hoewel de resultaten veelbelovend zijn, is de meerwaarde van operationele toepassing nog beperkt. Generatieve AI levert goede resultaten, maar kan soms fouten. Aan de andere kant vereisen rule-based modellen veel onderhoud en beheer. Dit project onderzoekt, adviseert en demonstreert de interactie tussen verschillende soorten AI en hun toegevoegde waarde. Het eindproduct van dit project is een onderzoeksrapport en een demonstratiemodel.
14. OpenCatalogi
Initiatiefnemers: Verschillende gemeenten, ICTU, Dimpact, Common Ground (VNG)
Beschrijving
Gemeenten hebben Common Ground omarmd als hun visie voor digitalisering. Dit zorgt voor moderne en flexibele dienstverlening aan inwoners en bedrijven. Er zijn al veel (deel-)oplossingen gerealiseerd, maar het overzicht ontbreekt vaak. De gemeente Rotterdam heeft een eerste versie van OpenCatalogi ontwikkeld, een instrument dat overzicht biedt van zowel bestaande oplossingen als nieuwe initiatieven. Samen met andere gemeenten en het landelijke programma Common Ground wil de gemeente Rotterdam dit instrument verder ontwikkelen en breder inzetten.
15. AI virtuele assistent GEM
Initiatiefnemers: Verschillende grote en kleine gemeenten
Beschrijving
Gemeenten werken samen aan de virtuele assistent Gem, omdat inwoners vaak dezelfde vragen hebben. Gem is nu getraind op verschillende onderwerpen en de dialogen worden samen ontwikkeld. Er gaat nu een pilot starten om te onderzoeken hoe Generatieve AI de prestaties van Gem in klantcontacten kan verbeteren. Hierbij willen we ook vragen beantwoorden waar Gem nu nog geen antwoord op heeft, door gebruik te maken van informatie op de website van de gemeente. We doen dit doen binnen de richtlijnen die de overheid heeft opgesteld voor het gebruik van generatieve AI.
16. ZGW-API gebruiken bij data migraties
Initiatiefnemers: Gemeente Gouda, Súdwest-Fryslân
Beschrijving
Minder afhankelijk zijn van leveranciers, standaardisatie en zelf eigenaar zijn van data zijn allemaal doelen die Common Ground nastreeft. Een product van Common Ground is de ZGW-API. De gemeenten die samenwerken in het Open Webconcept, waaronder de gemeente Gouda, hebben de afgelopen jaren ervaring opgedaan met de ZGW-API. Deze innovatie zet een volgende stap: onderzoeken of de ZGW-API kan helpen om gemakkelijk van zaaksysteem te wisselen. Op die manier zijn dure data migraties van applicatie A naar applicatie B niet meer nodig. Je kunt de ZGW-API zien als een stekker die je kunt gebruiken om naar een ander zaaksysteem over te stappen, terwijl de data behouden blijft. Een extra voordeel is dat de ZGW-API hierdoor meer bekendheid en acceptatie krijgt.
17. Gezonde Gebiedsontwikkeling in een Digital Twin
Initiatiefnemers: Gemeente Amersfoort, Provincie Utrecht, Urban Sync, Tygron
Beschrijving
In dit project werken de gemeente Amersfoort, provincie Utrecht, Urban Sync en Tygron samen om de Gezonde Gebieds Ontwikkeling (GGO)-methodiek makkelijker toe te passen. Door gebruik te maken van een digitale tweeling kunnen ze bekijken wat de effecten zijn van veranderingen in de leefomgeving. De GGO-methodiek helpt organisaties te analyseren of ontwikkelingen voldoen aan beleidsdoelen. Met dit instrument kunnen ze zien hoe verschillende scenario’s of ontwikkelingsplannen van invloed zijn op verschillende onderwerpen. Hierdoor wordt het makkelijker om gesprekken te voeren met interne en externe belanghebbenden. Dit innovatieproject zorgt ervoor dat het instrument in de toekomst beter gebruikt kan worden voor gezonde ontwikkelingen van gebieden in steden en dorpen.
18. WetGPT
Initiatiefnemers: Bureau Regeringscommissaris Informatiehuishouding, VNG, Open Overheid, Ministerie van BZK, directies DO en DS|Doc-Direkt, KOOP, ICTU, Y.digital, Hooghiemstra en partners
Beschrijving
De overheid moet ervoor zorgen dat alle informatie goed wordt beheerd en dat ze voldoet aan wetten zoals de Wet open overheid, AVG en Archiefwet. Deze wetten zijn behoorlijk ingewikkeld, zowel voor burgers als voor mensen die bij de overheid werken. Daarom wordt er veel uitleg gegeven op overheidswebsites en in werkinstructies. Maar dit kost veel tijd en niet iedereen begrijpt het altijd goed. Tegelijkertijd zien we dat AI, zoals ChatGPT, snel groeit. ChatGPT kan gemakkelijk vragen beantwoorden over allerlei onderwerpen. Niet altijd helemaal correct, maar er wordt steeds beter begrepen hoe deze vorm van AI samen met andere technieken kan worden gebruikt om wél goede antwoorden te geven. We willen deze inzichten gebruiken in een nieuw project genaamd WetGPT, waarin we willen onderzoeken hoe AI kan helpen bij het correct interpreteren van wetten.
19. WOO publicatie voorziening
Initiatiefnemers: Gemeente Tilburg, Gemeente Den Haag, Acato digital Agency
Beschrijving
De Wet open overheid (WOO) heeft als doel om overheidsinformatie voor iedereen toegankelijk te maken. Inwoners, journalisten en anderen willen dat deze informatie duidelijk, voor iedereen begrijpelijk en makkelijk te vinden is. Gemeenten Tilburg en Den Haag willen een open-source webplatform ontwikkelen dat dit mogelijk maakt. Door regelmatig de doelgroep te betrekken, willen ze ervoor zorgen dat ze een webinterface ontwikkelen die echt nuttig is en mensen goed informeert. Ze maken maximaal gebruik van eerder onderzoek naar gebruiksvriendelijkheid, ontwerpen en code-onderdelen. Hierdoor creëren ze een publicatieplatform dat niet alleen door hen, maar ook door anderen gebruikt kan worden. Zowel voor de WOO als voor andere klantgerichte toepassingen.
20. Federatieve zoekvraag voor het Woo-platform
Initiatiefnemers: Gemeente Gouda, Gemeente Noordwijk
Beschrijving
De Wet open overheid (WOO) verplicht gemeenten en andere overheden om bepaalde documenten zelf actief te publiceren. Het huidige WOO-platform is vaak alleen gekoppeld aan één overheid, terwijl er binnen een regio vaak meerdere overheden actief zijn. Denk aan waterschappen, omgevingsdiensten en belastingdiensten. Binnen dit project wil men het WOO-platform uitbreiden met de OpenWoo.app, zodat het verbanden kan leggen tussen de verschillende overheden. Zo hoeft de gebruiker niet te bedenken welke overheid de informatie heeft gepubliceerd. Dit is een grote stap om de overheid beter te laten samenwerken. Kortom, na deze innovatie wordt het WOO-platform nog aantrekkelijker voor iedereen die informatie zoekt.
