Deze 24 projecten ontvingen een bijdrage uit het Innovatiebudget 2020. Weergave is in alfabetische volgorde.
1. Bouwstofwijzer
Partners: Rijkswaterstaat (regie), gemeente Utrecht, gemeente Dordrecht, Connected Worlds.
Beschrijving
De komende jaren zal er veel overlast zijn door graaf- en bouwactiviteiten. Werkzaamheden die nodig zijn om woningen te bouwen, het elektriciteits- en datacommunicatienetwerk en infrastructuur aan te passen en het Klimaatakkoord uit te voeren. Dat kan niet zonder enige mate van overlast door bouwstof. Fijnstof is ongezond. Daarom willen de partners in dit project leren hoe de blootstelling aan fijnstof/bouwstof zo laag mogelijk kan zijn. Dat doen ze door samen met omwonende, betrokken overheidsinstanties en kennispartners lokaal de luchtkwaliteit te meten, en te onderzoeken welke maatregelen tegen verspreiding van fijnstof het beste werken. Die maatregelen verwerken ze in de processen voor het voorbereiden en uitvoeren van graaf- en bouwprocessen. Dat doen ze in nauwe samenwerking met alle stakeholders binnen en buiten de overheid.
2. Deliberatieve Digitale Democratie in Nederland
Partners: gemeente Amsterdam (regie), gemeente Groningen, Stichting Netwerk Democratie, Democratie in Actie
Beschrijving
De partners gaan experimenteren met het deliberatieve open-source platform Polis. Dit platform werkt met innovatieve technologie en kunstmatige intelligentie om discussies met duizenden deelnemers te begeleiden, standpunten te nuanceren en consensus naar boven te halen. Deze nieuwe e-tool voor consultaties wordt wereldwijd gebruikt, van Taiwan tot Nieuw Zeeland tot de Verenigde Staten. In Nederland wordt de tool nu als pilot ingezet in twee steden die vooruitstrevend te werk gaan om ook rond hete hangijzers genuanceerde meningen een stem te geven zonder tegenstellingen uit het debat te halen.
3. Digitale geboorteaangifte
Partners: gemeente Helmond (regie), gemeente Tilburg, gemeente ’s-Hertogenbosch, gemeente Utrecht, gemeente Breda, VNG-Realisatie, Programma Babyconnect (ministerie VWS)
Beschrijving
Het project Digitale geboorteaangifte ontwikkelt een service waarmee kersverse ouders in een voor hen hectische tijd samen plaats- en tijdsonafhankelijk geboorteaangifte kunnen doen. Dit levert een grote tijdsbesparing op voor zowel de inwoner als de gemeente.
4. Doorontwikkeling NL Design Systeem
Partners: ICTU programma Gebruiker Centraal (regie), Programma Mens Centraal, Common Ground, gemeente Eindhoven, gemeente Den Haag
Beschrijving
De Agenda Digitale Overheid stelt dat de overheid toegankelijk en begrijpelijk moet zijn voor iedereen. Mensen kunnen makkelijker gebruik maken van diensten en websites van de overheid als deze consistent ontworpen zijn. Daarom gaan we tussen overheidsorganisaties principes, interactiepatronen, ontwerpen en code delen via een gezamenlijk design system. Het NL Design System (NLDS), door en voor de overheid. Belangrijke redenen om gebruik te maken van een gezamenlijk design systeem zijn: herkenbaarheid, kwaliteit en efficiëntie. In 2020 werkt het project op basis van een geslaagde proof of concept toe naar een doorontwikkeling van het systeem. Doel is dat het NLDS op een zodanig niveau komt dat het systeem ook echt goed bruikbaar wordt voor partijen. Dat doen we door een ‘white-label variant’ te maken, dat geschikt wordt voor de meest gangbare technische platformen.
5. Eenvoudig melden bij toezicht
Partner: Autoriteit Consument en Markt (regie), Kansspelautoriteit
Beschrijving
De ACM en de KSA onderzoeken met dit project hoe ze het voor burgers makkelijker kunnen maken om meldingen te doen. En hoe ze beter in kunnen spelen op de verwachting van die burger en toe kunnen werken naar een meer uniform proces met een betere samenwerking tussen toezichthouders.
6. Gebruiksvriendelijk vrijwillig machtigen van familieleden, mantelzorgers en buddy’s
Partners: gemeente Amsterdam (regie), gemeente Leiden, gemeente Almere
Beschrijving
Mensen die afhankelijk zijn van anderen voor het regelen van hun zaken met de overheid, zijn gebaat bij eenvoudige oplossingen om een familielid, mantelzorger of buddy vrijwillig te machtigen om namens hen te handelen. Dit initiatief werkt een oplossing uit naast DigiD Machtigen. Die oplossing gaat uit van de specifieke behoefte en context van deze mensen. Deze oplossing kan daarnaast ook werken voor mensen die hun zaken wel zelf digitaal kunnen en willen regelen, maar waar de mogelijkheid om een ander digitaal te machtigen nog ontbreekt.
7. GegevensWoordenboek Stedelijk Licht
Partners: gemeente Roosendaal (regie) gemeente Breda
Beschrijving
Op dit moment legt elke leverancier de gegevens voor de openbare verlichting (OVL) op eigen unieke wijze vast waardoor uitwisseling van informatie zeer moeizaam verloopt. Voor het beheer van de OVL is dit zeer onwenselijk en kostbaar. Op datagebied wordt steeds meer uitgegaan van digital twin en de Common-Ground-gedachte; een hervorming van de gemeentelijke informatievoorziening door op een eenduidige manier om te gaan met gegevens. In het project “Gegevens Woordenboek Stedelijk Licht” wordt voor het beheer van OVL een nieuwe ‘universele standaard’ gemaakt. Hiermee kan de gemeente voor de inwoners een betere service leveren tegen lagere kosten, beheerdata delen met andere gemeente en daardoor snellere analyses maken. Ook kan ze de sfeer van de omgeving verbeteren en de veiligheid verhogen.
8. Generieke koppeling data- en kennisinstrumenten aan 3D-omgevingen
Partners: RIVM (regie), gemeente Amersfoort, gemeente Zwolle, provincie Utrecht, Future City Foundation, het Kadaster
Beschrijving
Het realiseren en in stand houden van een gezonde leefomgeving is een prioriteit voor gemeenten en provincies. Maar welke maatregelen helpen bij het bereiken van een gezonde leefomgeving? Kennisinstellingen beschikken over verschillende rekeninstrumenten die ruimtelijke maatregelen kunnen doorrekenen op (gezondheids)effecten. Deze kennis is echter niet altijd makkelijk beschikbaar voor gemeenten. Binnen dit project werken we binnen twee casussen aan een koppeling tussen rekeninstrumenten van het RIVM en 3D-omgevingen van marktpartijen. Het ruimtelijk planproces wordt hierdoor op termijn eenvoudiger en efficiënter, en de verwachte gevolgen van ruimtelijke plannen voor de gezondheid van inwoners inzichtelijker. Dit biedt gemeenten meer ruimte om, samen met inwoners, te beslissen welke ruimtelijke plannen gewenst zijn.
9. Id-Contact
Partners: gemeente Arnhem (regie), gemeente Nijmegen, de Drechtsteden, Belastingdienst Sociale Verzekeringsbank (via NOVUM), Digicampus (Logius), Hogeschool Arnhem – Nijmegen, Radboud Universiteit – iHub
Beschrijving
Met ID-Contact wordt voortgebouwd op de Proof of Concept (PoC) ID-Bellen van de gemeenten Arnhem, Nijmegen en de Drechtsteden. In de PoC is een prototype ontwikkeld om geauthentificeerd te bellen. Dit prototype is op beperkte schaal met gebruikers gevalideerd. De partners onderzoeken onder welke voorwaarden inwoners zich op een betrouwbare en inclusieve wijze kunnen authentiseren via kanalen waar dat momenteel niet of slecht mogelijk is. De doelstelling is om door verschillende iteraties de ontwikkelde authenticatiemethode door te ontwikkelen en in co-creatie met inwoners en medewerkers te testen. Dit met als resultaat een inclusievere en betrouwbaardere versie van de methode gebaseerd op openbare en herbruikbare bouwblokken. Het uiteindelijke doel is om te komen tot een authenticatiemethode die inclusief en omnichannel is die door zowel de overheid als private partijen te gebruiken is.
10. Lokaal Digitaal Stemmen
Partners: gemeente Groningen (regie), gemeente Amsterdam, Radboud Universiteit Nijmegen
Beschrijving
Burgerparticipatie is trending. Burgers willen steeds vaker iets te zeggen hebben over wat er in hun leefomgeving gaat gebeuren of anders impact heeft op de leefbaarheid. Denk daarbij aan burgerinitiatieven zoals speeltuinen en groenvoorzieningen, maar ook aan burgerbegrotingen waar inwoners van een wijk zelf mogen bepalen wat er met publiek geld wordt gedaan. Om deze ontwikkeling te ondersteunen (overheidsparticipatie) hebben de gemeentes Groningen en Amsterdam inmiddels elk een online platform waar burgers initiatieven kunnen delen en kunnen stemmen. De uitdaging hierin is dat de gemeentes moeite hebben om op een gemakkelijke manier te bepalen wie er mag stemmen. Je wilt namelijk dat alleen bijvoorbeeld de wijkbewoners kunnen stemmen. Daarom gaan ze samen met de Radboud Universiteit Nijmegen (Prof. Bart Jacobs, werkzaam bij iHub) een infrastructuur ontwerpen en bouwen, zodat inwoners zich veilig en transparant digitaal kunnen identificeren op het burgerparticipatieplatform.
11. Mobile Mapping uitgerold
Partners: gemeente Rotterdam – Stadsbeheer (regie), gemeente Amsterdam, gemeente Den Haag (klankbord).
Beschrijving
Rotterdam wil door inzet van Mobile Mapping als inwintechniek haar kennis over de buitenruimte structureel verbeteren zodat nog efficiënter beheer hiervan mogelijk wordt. Daarbij wordt vanaf een rijdend voertuig een digitale 3D opname van de omgeving vastgelegd, dat innovatief verwerkt wordt met een algoritme. Uit de opnames worden automatisch de relevante beheerobjecten bepaald met hun actuele status. Met deze informatie wordt het beheer ingepland waar en wanneer dat de meeste meerwaarde biedt. Op projectmatige wijze wordt deze methode al toegepast. Met het innovatiebudget kunnen ze een structurele grootschalige uitrol versnellen. Een expliciet doel is om een situatie te creëren waarin verschillende partijen producten en diensten kunnen leveren met dezelfde data en er geen afhankelijkheid is van één externe partij. Ze zoeken zowel bijdragen vanuit de universitaire/onderzoekswereld als vanuit commerciële partijen. Dit brede speelveld moet uitnodigend zijn voor allerlei partijen om gelijktijdig op te acteren.
12. Open Poen
Partners: Provincie Fryslân (regie), Stichting Open State Foundation, gemeente Amsterdam
Beschrijving
OPEN POEN is een digitale financiële dienst voor het aanvragen, besteden en verantwoorden van (subsidie-)geld met als doel burgers in staat stellen om veel gemakkelijker over (subsidie-) budget te kunnen beschikken en eenvoudiger verantwoording te kunnen afleggen over de besteding ervan. Dat levert op:
- Meer inzicht voor burgers en civil society in waar de overheid haar geld aan uitgeeft.
- Een eenvoudige techniek met minimale bureaucratische handelingen die door een brede doelgroep kan worden toegepast, ook zonder uitgebreide technische kennis.
- Een betere synchronisatie van sociaal-organisatorische dynamiek en financiële middelen.
- Bepaalde middelen rechtstreeks verbinden aan bepaalde (burger/bewoners-)initiatieven.
- Een hogere democratische kwaliteit door het inzichtelijk maken van geldstromen in het publieke domein en tussen bewoners onderling. Het faciliteren van initiatiefnemers en samenwerking tussen bewoners.
13. Opschalen Huwelijksplanner
Partners: gemeente Utrecht (regie), gemeenten Hoorn, Almere, Rotterdam en VNG Realisatie
Beschrijving
Het project Huwelijksplanner nadert het einde met beoogde ingebruikname bij de gemeente Utrecht. Verschillende gemeenten willen ook implementeren, waardoor het project moet opschalen voor ondersteuning van deze gemeenten en de vraagstukken die naar voren komen bij beheer en doorontwikkeling.
14. Opschalen Waardepapieren
Partners: Coöperatieve vereniging Dimpact (regie), samenwerking van gemeente Harderwijk, Haarlem, Schiedam, Rotterdam, Hoorn, Enschede, Bloemendaal, Heemstede, Duoplus (Diemen, Uithoorn, Ouder-Amstel) en ICTU.
Beschrijving
11 gemeenten hebben een digitale oplossing voor uittreksels uitgewerkt tot een veilig product dat gemeenten zelf kunnen implementeren. Daarnaast is het voor gemeenten mogelijk om aan te sluiten op een landelijke voorziening. Hiermee kunnen inwoners straks online 24/7 een uittreksel aanvragen. Een bezoek aan het gemeentehuis is niet langer nodig. Inwoners kunnen voortaan zowel via de gemeentebalie als online een uittreksel krijgen in de vorm van een QR-code. De ontvangende partij (bijvoorbeeld een woningbouwcorporatie) gebruikt de QR-code om de gegevens op echtheid te controleren volgens strenge criteria. Dit levert voordelen op voor de inwoner, de ontvangende partij en de gemeente. De oplossing is ontwikkeld volgens de uitgangspunten van de Common Ground principes van VNG Realisatie. Eén keer ontwikkelen en bij 355 gemeenten hergebruiken.
15. Overheidsbrede Open Source componentlibrary met UI-laag
Partners:gemeente Den Haag (regie), OpenWebConcept (op dit moment 8 gemeenten, o.a. gemeente Buren), Provincie Utrecht en Gebruiker Centraal.
Beschrijving
We organiseren ons dagelijks leven steeds meer rond internet en digitale middelen. Bewoners willen graag digitaal dingen regelen met de gemeente. Den Haag ziet wat er gebeurt als ze de kansen van een Open Source systeem benutten en inzetten voor een groter geheel. Op dit moment maakt de gemeente een begin met het maken van een componentlibrary voor meerder campagne-initiatieven die zijn gebouwd in WordPress. Zo kunnen de componenten die ontwikkeld worden schaalbaar ingezet worden voor andere online initiatieven. Met behulp van deze subsidie willen ze de componenten library in een headless Cms (WordPress headless) van het Open Webconcept tot een groot schaalbaar en aantrekkelijk aan te sluiten product omzetten, waarbij elke (semi)overheidsinstantie kan aansluiten. Daarnaast versterkt het een bestaande overheidscommunity – inclusief ecosysteem – met leveranciers waarbij het uitwisselen van toepassingen makkelijker en veiliger wordt gemaakt.
16. Publieke controle op algoritmen
Partners: gemeenten Rotterdam (regie), Den Haag, Utrecht, Amsterdam; provincies: Noord-Brabant, Zuid-Holland, Limburg; Politie, Rijkswaterstaat, de Unie van Waterschappen en de VNG.
Beschrijving
Overheden worden bewust van de impact van algoritmes op publieke waarden. Met het voorstel ‘Publieke controle op algoritmes’, ontwikkelen de G4, de 12 Provincies, de Politie en Rijkswaterstaat gezamenlijk beleidsinstrumenten voor algoritmes. Dat gebeurt samen met de doelgroep; dit kunnen burgers, bedrijven of ambtenaren zijn. De ambitie is om aan het eind van dit project 5 beleidsproducten gerealiseerd te hebben die de standaard zijn binnen Nederland.
17. Sensorenregister NL
Partners: Kadaster (regie), BrabantStad (samenwerkingsverband provincie Noord-Brabant met gemeenten Breda, Eindhoven, Helmond, ‘s-Hertogenbosch, Tilburg), gemeenten Apeldoorn, Nijmegen, Zwolle, Utrecht, Rotterdam, het Stedennetwerk G40 Themagroep Smart Cities, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Beschrijving
Een eenduidig en maatschappelijk goed bruikbaar landelijk gestandaardiseerd sensorenregister. Waarin sensoren (met metadata) geregistreerd kunnen worden en waar burgers en bedrijven inzicht krijgen waar de sensoren zich bevinden, wat ze doen, welke data verzameld worden en wie de eigenaar is.
18. De Slimme Krabbelaar: toegankelijke en efficiente digitale toegang tot de dienstverlening van het sociale domein
Partners: gemeente Leeuwarden (regie), gemeente Haarlem, gemeente Lelystad, TNO, Hogeschool Utrecht, Nederlandse Vereniging van Sociale Innovatie (NVSI), Lost Lemon
Beschrijving
De doelgroep van de gemeentelijke sociale dienst bestaat voor een groot deel uit kwetsbare inwoners met een complexe hulpvraag. Ook zij hebben recht op een digitaal kanaal waar ze zelfstandig hun weg kunnen vinden en regie kunnen houden op hun hulpvraag. Via de Slimme Krabbelaar kan de hulpzoekende inwoner op zijn eigen manier en op een zelfgekozen moment communiceren. Met slimme technieken als kunstmatige intelligentie en goed hergebruik van bestaande gegevens structureren de partners de hulpvraag en koppelen deze direct aan de juiste dienstverleners. Cruciaal voor het succes van dit digitale kanaal is dat ze het samen met de hulpzoekenden ontwerpen én dat de hulpvragen op een laagdrempelige en efficiënte manier worden aangesloten op de gemeentelijke processen.
19. Solid voor kleine erfgoedinstellingen
Partners: Koninklijke Bibliotheek (regie),Netwerk Digitaal Erfgoed, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, Erfgoed Brabant
Beschrijving
De Nederlandse erfgoedinstellingen en OCW werken in het kader van het Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE) aan het vergroten van de maatschappelijke waarde van het Nederlands erfgoed. Het uitvoeringsprogramma van NDE richt zich op het beter vindbaar, bruikbaar en houdbaar maken van de beschikbare erfgoedinformatie. Historische verenigingen, heemkundige kringen en andere semi-professionele organisaties vormen met hun informatieaanbod een relevant onderdeel van het digitaal erfgoed domein. Maar zij zijn in het algemeen nog slecht toegerust voor het breed kunnen delen van hun informatie en blijven nog veelal onder de radar van het huidige uitvoeringsprogramma van NDE. Dit project richt zich dan ook op het beter ondersteunen van deze kleine erfgoedinstellingen door hen een eigen laagdrempelige publicatieomgeving te bieden die eigenaarschap en maximale herbruikbaarheid garandeert. Door de toepassing van de Solid technologie sluiten de kleine erfgoedinstellingen aan op de voorhoede van de webontwikkelingen waardoor ook hun informatie optimaal zichtbaar, bruikbaar en houdbaar wordt.
20. De stad als dagelijks evenement
Partners: gemeente Utrecht(regie), Centraal Bureau voor de Statistiek, Movares, uCrowds, Universiteit Utrecht
Beschrijving
De binnenstad (‘de huiskamer’) van Utrecht is een bruisende bestemming voor inwoners uit de stad, regio en toeristen. Naast de reguliere bezoekers bezoeken ruim 3 miljoen mensen per jaar geplande evenementen. Door de aanzienlijke groei en verdichting van de stad kan eigenlijk beter gesproken worden over ‘de stad als dagelijks evenement’. Er zijn echter ook keerzijden: de huidige corona-crisis met daaraan gekoppelde ‘Intelligente open up’, de toenemende kosten en risico’s op gebied van veiligheid en leefbaarheid, en het dichtslibben van toegangswegen. Om deze gevolgen te kunnen managen is een nieuw soort informatievoorziening nodig. De partner ontwikkelen samen met de bedrijven in de binnenstad een “Druktemonitor” om meer grip op en inzicht in drukte te krijgen.
21. Track and Trace – ‘The story of stuff’
Partners: gemeenten Apeldoorn (regie) en Ede
Beschrijving
De circulaire economie gaat ons allemaal aan. Veel mensen zijn er op hun eigen manier mee bezig. Het is van belang deze losse initiatieven meer te bundelen, zodat voor iedereen dezelfde informatie beschikbaar is. In de openbare ruimte zijn veel materialen beschikbaar zoals bestrating, straatmeubilair en begroeiing. Al deze materialen worden nu wel gerecycled, maar zouden veel efficiënter kunnen worden ingezet als er in een veel eerder stadium meer informatie over beschikbaar zou zijn. In dit project worden deze materialen zichtbaar gemaakt via 2D- en 3D scanners. Vervolgens voegen we ze samen in het Gemeentelijke Beheer Informatie (GBI) systeem met de informatie die daar al in staat. Vervolgens kunnen met deze database materialenpaspoorten gemaakt worden. Deze informatie wordt gedeeld via een marktplaatstool, zodat iedereen die materialen nodig heeft hier gebruik van kan maken. Het materialenpaspoort zorgt er voor dat voor iedereen inzichtelijk is welke materialen beschikbaar zijn nog voor de ontwerpfase van een project. Hiermee krijgt u inzicht in de ’the story of stuff’.
22. Vooruit inparkeren – digitaal scanbare parkeervergunning met respect voor privacy van mensen met een handicap
Partners: gemeenten Amsterdam (regie), Haarlem en Leiden
Beschrijving
De huidige oplossing voor parkeren voor mensen met een fysieke beperking is toe aan vernieuwing. De Europese gehandicaptenparkeerkaart (GPK) is fraudegevoelig en controle met scanauto’s en kentekenparkeren is niet mogelijk op gehandicaptenparkeerplaatsen. Bovendien vraagt de privacy van de betrokken gebruikersgroep om extra aandacht. De app GPA is een gedeeltelijke oplossing voor deze problemen: de app maakt kentekenparkeren mogelijk, maar privacy is onvoldoende geborgd en de app werkt alleen in Alphen aan de Rijn. We stellen voor om een prototype uit te werken voor een andere oplossingsrichting, gebaseerd op een digitaal identiteitsmiddel en dat aansluit op het bestaande parkeersysteem waardoor opschaling mogelijk is. We toetsen alternatieven bij de gebruikersgroep, betrokken ambtenaren en handhavers. We sorteren voor op de Wet Digitale Overheid en verkennen een oplossing die gebaseerd is op inzet van een decentrale digitale identiteitsmanager waardoor privacy van gebruiker geborgd is en een hoger betrouwbaarheidsniveau (eIDAS substantieel of hoog) mogelijk wordt.
23. Webpublications; de toekomst van digitale archieven
Partners: Koninklijke Bibliotheek, Nationaal Archief, Studio van Leeuwen & van Leeuwen, TU Delft, faculteit Industrieel Ontwerpen (Future Libraries Lab)
Beschrijving
Bruikbaarheid van archieven moet en kan beter. Er is door de eeuwen veel gepubliceerd en bewaard, maar dat wil nog niet zeggen dat het daarmee praktisch en efficiënt bruikbaar is. De formaten waarin publicaties zijn gedigitaliseerd, sluiten maar beperkt aan bij de wensen van de moderne digitale gebruiker. Dit onderzoek richt zich op wat de gebruiker met archiefmateriaal zou willen doen, hoe nieuwe document formaten daar veel beter in kunnen voorzien, en wat er dan nodig is om bestaande archieven in zo’n vorm aan te bieden.
24. Zicht op de stikstofketen; van bron tot effect
Partners: provincies Fryslân (regie), Groningen, Drenthe, Utrecht, Noord Brabant, BIJ12, RIVM
Beschrijving
Stikstofverbindingen zoals stikstofoxide en ammoniak zijn schadelijk voor de natuur als er teveel van in de lucht, bodem of water komt. Bepaalde planten gaan hierdoor harder groeien en verdrijven kwetsbare natuur en verstoren hierdoor biotopen voor vogels en insecten. Om deze effecten te verminderen moet de stikstofuitstoot verminderd worden. Dit heeft een behoorlijke impact op verschillende sectoren. Er bestaat onder sommige sectoren het onderbuikgevoel dat enerzijds de cijfers rond stikstofuitstoot en -depositie nooit kunnen kloppen. Omdat het berekend wordt aan de hand van een model en omdat de effecten van het verminderen van stikstof onduidelijk zijn. Dit project wil met nieuwe technieken een verfijning aanbrengen in het meten van stikstof, deze metingen gebruiken om de gebruikte modellen te valideren en zicht krijgen op de lange termijn effecten. Waarbij deze bepalingen voor een ieder helder, begrijpelijk en uitlegbaar zijn.
