Testen: een onmisbaar onderdeel van je toegankelijkheidsstrategie. Door te testen weet je hoe je ervoor staat en welke stappen je moet nemen. Leer hier meer over de verschillende soorten testen en wat je zelf kunt doen.
In het kort
Testen kan op allerlei manieren, en elke soort test heeft op een bepaalde manier nut. Onthoud wel: alleen met een volledig handmatig onderzoek (zie punt 1 hieronder) kun je aantonen dat je website, pdf of app toegankelijk is. Zo’n onderzoek heb je dus nodig om aan de wettelijke verplichting voor overheidsinstanties te voldoen.
Een kort overzicht van de verschillende soorten toetsen en tests:
- Een handmatige toets volgens WCAG-EM (een evaluatiemethode) op alle 50 toegankelijkheidseisen van WCAG 2.1 (de verplichte toegankelijkheidsstandaard): deze uitgebreide toets heb je nodig om je toegankelijkheidsverklaring te onderbouwen. Bij deze toets worden alle toegankelijkheidseisen met de hand gecontroleerd. Uiteraard kunnen wel hulpmiddelen worden ingezet om het testen deels te automatiseren. Maar dat kan niet voor álle toegankelijkheidseisen. Sommige eisen kunnen alleen door een mens worden gecheckt. Bijvoorbeeld of een alternatieve tekst daadwerkelijk beschrijft wat op een afbeelding te zien is.
- Een deelonderzoek: bij een deelonderzoek wordt maar een deel van de toegankelijkheidseisen of een deel van de website of app getoetst. Je kunt met meerdere deelonderzoeken een toegankelijkheidsverklaring onderbouwen. Elk deelonderzoek moet dan wel volgens de evaluatiemethode WCAG-EM zijn uitgevoerd, en de onderzoeken moeten samen over alle 50 toegankelijkheidseisen gaan.
- Een automatische test: er zijn verschillende tools waarmee je een gedeelte van de toegankelijkheidseisen automatisch kunt testen. Deze tests zijn nuttig om toegankelijkheidsissues op te sporen, en om voortdurend de kwaliteit van je website of app te monitoren. Je kunt ze niet (zonder aanvullend onderzoek) gebruiken als onderbouwing van een toegankelijkheidsverklaring.
- Een test van een ontwerp of concept: dit soort tests is vooral nuttig om in een vroeg stadium toegankelijkheidsproblemen op te sporen en te verhelpen. Je kunt deze tests niet (zonder aanvullend onderzoek) gebruiken als onderbouwing van een toegankelijkheidsverklaring.
Bronnen
Soorten toegankelijkheidsonderzoek
Alleen handmatig onderzoek geeft een volledig beeld van de toegankelijkheid van een website of mobiele applicatie. Automatische tests kunnen niet alle toegankelijkheidsissues aan het licht brengen. Beide typen onderzoek worden op deze pagina toegelicht.
Alles over toegankelijkheidsonderzoek op DigiToegankelijk.nl
Register van toegankelijkheidsverklaringen
Zoek je een geschikte partij die jouw website of app op toegankelijkheid kan onderzoeken? Kijk dan eens in het centrale register met toegankelijkheidsverklaringen. In dit register staan alle verklaringen die overheidsinstanties hebben gepubliceerd. Je kunt bijbehorende onderzoeksrapporten openen. Zo kun je zien welke partijen goede rapporten maken.
Testen met add-ons in je browser
Wil je zelf eens kijken hoe het ervoor staat met de toegankelijkheid van je website? Er zijn veel toegankelijkheidstools die je in je browser kunt installeren. Daarmee kun je bijvoorbeeld het kleurcontrast controleren, of de structuur van de koppen.
- Web developer – Met deze add-on voor de browsers Firefox, Chrome en Opera kun je allerlei dingen checken, zoals kopregels, tabellen en alt-teksten.
- HeadingsMap – Met deze add-on voor de browsers Firefox, Chrome en Edge kun je checken of de kopregels op een pagina de juiste hiërarchie hebben. Je vind de downloadlinks onderaan de pagina.
- WCAG Contrast Checker – Met deze add-on voor de browsers Firefox, Chrome en Edge kun je checken of het kleurcontrast op een website voldoet aan de toegankelijkheidseisen. Je vind de downloadlinks onderaan de pagina.
- Axe DevTools – Met deze add-on voor de browsers Firefox, Chrome en Edge kun je een pagina automatisch testen op toegankelijkheid en krijg je tips ter verbetering.
- WAVE extensie van WebAIM – Ook met deze add-on voor de browsers Firefox en Chrome kun je een pagina automatisch testen op toegankelijkheid en krijg je tips ter verbetering.
- A11y-outline – Deze add-on laat je overzichten opvragen zoals je dat met een screenreader kunt doen. Bijvoorbeeld van alle koppen op een pagina, alle links of alle landmarks.
- Text spacing bookmarklet – Dit is een ‘bookmarklet’, die moet je naar je bookmark-bar slepen in je browser. Je kunt dan testen of het mogelijk is om zaken als regelhoogte en letterafstand te veranderen (dit hoort bij toegankelijkheidseis 1.4.12 van WCAG 2.1)
- SEE – Met de add-on voor Chrome SEE kun je een website bekijken zoals een gebruiker met een visuele beperking, zoals kleurenblindheid, de website ziet.
Testen door een url in te voeren
Er zijn verschillende sites waarbij je een url kunt invoeren om te testen op toegankelijkheid of op webstandaarden.
- W3C Validator – Via deze website kun je controleren of een url voldoet aan de webstandaarden (zoals HTML). Dit is een goede start als je een website toegankelijk wilt maken: correcte code maakt dat een stuk eenvoudiger.
- Tingtun Checker (eiii.eu) – Met deze checker controleer je de pagina die je invoert op de automatisch te testen toegankelijkheidseisen.
- Ismijnsitetoegankelijk.nl – Deze online checker van MKB-Nederland, Accessibility en Thuiswinkel.org toetst een aantal automatisch te controleren toegankelijkheidseisen. Zo krijg je een idee van de toegankelijkheid van de pagina die je hebt opgegeven.
Testen met een screenreader
Het is best lastig om te testen met een screenreader. Maar het kan je wel inzicht geven in de manier waarop screenreaders werken en tegen welke problemen een gebruiker aan kan lopen.
- NVDA (Windows) – Deze open source screenreader voor Windows installeer je op je computer. Let op: je moet je er echt even in verdiepen voordat je deze screenreader kunt gebruiken.
- VoiceOver (iOS) – Alle Apple-computers hebben standaard het programma VoiceOver. Je zet het aan met Cmd F5. Lees ook de handleiding voor het testen met VoiceOver (Engels)
Pdf testen
Wil je weten of je pdf-bestand toegankelijk is? De volgende online checkers geven je een goede indicatie.
- PDFchecker.nl – Deze checker is ontwikkeld door Pleio, Dual Lab en Forum Standaardisatie. Je kunt er veelvoorkomende toegankelijkheidsfouten mee opsporen.
- PDF Tingtun Checker – Deze checker is ontwikkeld door Forum Standaardisatie. Je kunt er veelvoorkomende toegankelijkheidsfouten mee opsporen.
- PAVE PDF Checker – Ook met deze checker controleer je de pagina die je invoert op de automatisch te testen toegankelijkheidseisen.
Leesniveau testen
Leesniveau is geen verplichte toegankelijkheidseis. Toch is het belangrijk om te kijken naar de begrijpelijkheid van je teksten. Want inclusieve dienstverlening is begrijpelijk. Test daarom of de teksten op je website of app begrijpelijk zijn.
- Leesniveau testen – Met deze leesniveau-tester ontdek je het leesniveau van je tekst.
- Ishetb1.nl – Op deze website kun je testen of de woorden die je wilt gebruiken begrijpelijk zijn voor een grote doelgroep.
