We investeren in innovatie

Digitalisering maakt het mogelijk om op een innovatieve manier te werken aan maatschappelijke opgaven. Dit hebben we onder meer gestimuleerd via samenwerking met startups en de uitvoering van verschillende experimenten. Het komende jaar gaan we op dezelfde voet verder. Interbestuurlijke en publiek-private samenwerking blijven hierbij een belangrijke rol spelen.

Pijler innovatie

Bij het oplossen van maatschappelijke opgaven gaan we onder meer gebruik maken van innovatieve voorbeeldprojecten. Hierin werken we interbestuurlijk samen om een positief verschil te maken voor burgers en ondernemers. De voorbeeldprojecten richten zich op het verbeteren van dienstverlening op korte termijn (binnen ¾ jaar) door het wegnemen van barrières. We zorgen dat de projecten bijdragen aan de doelen uit deze agenda. Bij elk project is ruimte voor meerdere oplossingen. Periodiek bekijken we of de gekozen oplossing nog steeds aan de wensen voldoet.

In deze agenda beschrijven we vier voorbeeldprojecten:

• Watergebruik bij droogte
• Werk en inkomen
• Overheidsdienstverlening rond overlijden
• Overheidsdienstverlening rond verhuizen

Samen innoveren en experimenteren

Steeds vaker lossen we maatschappelijke opgaven op in publiek-private samenwerking. In dat kader heeft BZK in april 2019 innovatiebudget beschikbaar gesteld voor verbetering van digitale dienstverlening. Binnen het programma Startup in Residence zijn vanuit BZK in 2019 vier startups van start gegaan. Deze richten zich op digitale inclusie, flexibel wonen, gasloze wijken en toezicht op landbouwgrond. Andere voorbeelden van publiek-private samenwerking zijn de Dutch Blockchain Coalition, de Artificial Intelligence Coalitie en de Alliantie voor Inclusie.

In het publieke domein worden diverse experimenten uitgevoerd met nieuwe dienstverlenings- concepten die uitgaan van het concept ‘regie op gegevens’. Een voorbeeld hiervan is de Blauwe Knop. De Blauwe Knop maakt aan de burger duidelijk welke gegevens van hem of haar bekend zijn bij welke organisatie. Met een proof of concept, een methode om de technische werking van een product in de praktijk te testen, is aangetoond dat het mogelijk is om adresgegevens uit de Basisregistratie Personen (BRP) en inkomensgegevens uit de Basisregistratie Inkomen (BRI) via MijnOverheid te verstrekken aan woningcorporaties. We onderzoeken daarnaast de praktische meerwaarde van digitale (open source) participatiemiddelen voor het vergroten van de burgerbetrokkenheid. Dit doen we in een proeftuin waar nu vijftien gemeenten aan meedoen.

Het werken met pilots, proeftuinen en experimenten sluit aan bij het initiatief Samen Organiseren van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Via de principes van Common Ground werken gemeenten vanuit het perspectief van de burger stapsgewijs aan een nieuwe, toekomstbestendige gemeentelijke ICT-infrastructuur. Om de dienstverlening te verbeteren zet de VNG onder meer fieldlabs in. Dit past bij de innovatieve manier van werken waar we als overheid naar streven. Eind 2018 vond een fieldlab plaats waar beleidsambtenaren, marktpartijen, uitvoeringsorganisaties, designers en softwareontwikkelaars met elkaar aan de slag gingen. Een goed voorbeeld van een daar ontwikkeld prototype is de chatbot voor verhuizen. Deze kan ook binnen andere overheidsorganisaties toegepast worden.
Op deze weg willen we doorgaan. In het kader van NL DIGIbeter richten we ons ook op het verbinden van initiatieven, zodat niet ieder voor zich het wiel opnieuw hoeft uit te vinden.

Kennis en kunde

Recentelijk is de Rijksacademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO) van start gegaan. Dit initiatief wordt uitgebouwd. De opleidingen van RADIO focussen op de impact van digitalisering op beleid en uitvoering. Belangrijke thema’s hierbij zijn opdrachtgeverschap, de inzet van data en algoritmen, privacy en ethiek en de toepassing van nieuwe technologieën. Als vervolg op de klassikale basiscursus, ontwikkelt RADIO diverse e-learning modules en webinars. Op een aantal thema’s wordt een verdiepend aanbod ontwikkeld voor de kerndepartementen.

Onderzoeksprogramma’s zoals Digital Society van de Vereniging van Universiteiten (NVSU) en Verantwoord Innoveren van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) bieden extra ondersteuning bij het vervullen van kennisbehoeften.

Samenwerking helpt om behoeften uit de samenleving te vertalen naar innovatieve diensten voor burgers en bedrijven. Daarom stimuleren we kennisuitwisseling. De TU Delft, Nederland ICT en Logius/ICTU hebben bijvoorbeeld het initiatief genomen voor Digicampus: een plek waar markt, overheid, wetenschap en eindgebruikers structureel samenkomen. Digicampus biedt ook een open omgeving om experimenten uit te voeren.

Een ander initiatief op het gebied van kennisdeling gaat over datagedreven werken. BZK, de VNG, de ministeries van EZK en JenV en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) werken samen bij de ontwikkeling van een Leer- en Expertisepunt Datagedreven Werken. Kennisuitwisseling tussen overheid en wetenschap vindt ook plaats in het Nationaal Politielab Artificial Intelligence, onderdeel van het Innovatiecentrum voor Artificiële Intelligentie (ICAI).

Actielijnen 2019 – 2020

Innovatie

• Met het innovatiebudget gaan we in 2019 en 2020 door. We investeren 6 miljoen euro per jaar voor innovatieve ideeën om de digitale dienstverlening van de overheid te verbeteren.
• We blijven actief samenwerken onder andere in de Dutch Blockchain Coalition, onder de noemer Smart Society.
• We zetten in op een breder netwerk van partners die nieuwe technologie inzetten voor maatschappelijke vraagstukken. Dat doen we onder meer met Small Business Innovation Research. Deze competitie daagt marktpartijen uit om met gebruik van bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie maatschappelijke vragen te beantwoorden.
• We verbreden het programma Startup in Residence van BZK naar een interbestuurlijk programma met het ministerie van EZK, het ministerie van LNV, de provincie Zuid-Holland en de gemeente Den Haag.

Bekijk de actielijnen in de bijlage (Pdf, 162 Kb).