Als een ondernemer overlijdt, moeten nabestaanden opeens ook veel zaken regelen die met het bedrijf te maken hebben. Vaak missen zij het overzicht wat van hen wordt verwacht en wat zij bij verschillende organisaties moeten doen. Informatie vanuit de overheid moet daarom juist, duidelijk en overzichtelijk zijn. Zodat nabestaanden zaken snel kunnen afhandelen en daarbij deskundig en betrouwbaar ondersteund worden.
Inzichten uit onderzoek onder nabestaanden van ondernemers
Waar hebben nabestaanden mee te maken als een ondernemer overlijdt? Uit onderzoek blijkt dat:
- de overleden ondernemer vaak weinig heeft geregeld;
- privé en zakelijk door elkaar heen lopen;
- nabestaanden vaak geen ervaring hebben met ondernemen en niet weten wat ze moeten regelen;
- nabestaanden behoefte hebben aan neutraal advies en betrouwbare inhoudelijke ondersteuning.
Overleden ondernemer heeft vaak weinig geregeld
Bij veel nabestaanden is de bedrijfsopvolging of -verdeling van het bedrijf dat ze in handen krijgen niet geregeld. Dat is vaak ook zo wanneer er sprake is van een langer ziekbed. Toch gaat de onderneming meestal gewoon door. De onderneming vraagt direct aandacht. Nabestaanden staan soms voor vervelende verrassingen: er is een achterstand in het bijhouden van de administratie, of in het doen van belastingaangiftes. Ook is het vaak een uitdaging om toegang te krijgen tot verschillende (overheids)portalen.
“Hij wilde niet bezig zijn met zijn afscheid; dat is fijn voor hem, maar moeilijk voor ons.”
Privé en zakelijk lopen door elkaar heen
Bij veel ondernemers lopen privé en zakelijk door elkaar. De administratie, financiën en inboedel zijn (gedeeltelijk) met elkaar verbonden. Als nabestaanden het huis van een ondernemer opruimen, krijgen ze vaak direct te maken met het bedrijf. Bij organisaties kunnen de zakelijke en privé afspraken vaak niet tegelijk afgehandeld worden. Zo moeten nabestaanden vaak meerdere keren naar de bank.
“Moet ik weer ergens heen met mijn verdrietige moeder om een handtekening te halen.”
Nabestaanden hebben geen ervaring met ondernemen en weten niet wat ze moeten regelen
Nabestaanden zijn in de rouw en willen in de eerste periode na het overlijden niet bezig zijn met het regelen van zaken. Eenmaal na de uitvaart willen én moeten ze grip krijgen op dat wat de overledene achterlaat. Ze weten niet goed wat zij moeten regelen en in welke volgorde de verschillende stappen het beste genomen moeten worden. Vaak hebben ze geen ervaring met ondernemen. Het is vaak ook onduidelijk wanneer het regelwerk ‘klaar’ is.
“De vrouw van het uitvaartcentrum heeft zo’n boekje met dingen waar je aan moet denken als je partner overleden is. Maar dat gaat niet over zakelijke dingen.”
Behoefte aan neutraal advies en betrouwbare ondersteuning
Nabestaanden van ondernemers staan voor moeilijke beslissingen. Gaan ze de onderneming opheffen, zelf voortzetten of laten ze dit misschien doen door anderen? Ze vinden het moeilijk de bedoeling te peilen van mensen die willen helpen of de zaak willen overnemen. Nabestaanden hebben behoefte aan (betaalbaar) neutraal advies en betrouwbare inhoudelijke ondersteuning bij financiële, fiscale en juridische vragen.
“Er komt veel op je af, het verlies… je voelt je onzeker over veel zaken…”
Oplossingen voor nabestaanden van ondernemers
Met de inzichten uit het klantreisonderzoek verbeteren Belastingdienst, RVO, Ondernemersplein.nl en KVK hun (gezamenlijke) dienstverlening.
Meer overzicht voor nabestaanden van ondernemers
Bij het overlijden van een ondernemer komt veel kijken. Nabestaanden willen daarom graag een overzicht van wat zij moeten regelen.
Persoonlijk overzicht
Wat is het probleem?
Nabestaanden hebben vaak geen ervaring met ondernemen en weten niet wat ze moeten regelen.
Hoe lossen we dit op?
We geven meer overzicht over wat er allemaal geregeld moet worden bij het overlijden van een ondernemer.
Het overzicht Stappenplan zaken regelen van een overleden ondernemer staat op het ondernemersplein.nl.
Werken aan 1 gezamenlijke overheidsdienstverlening
Wat is het probleem?
Nabestaanden hebben te maken met verschillende overheden en partijen. Dat maakt het ingewikkeld. Soms moet je voor de bank iets regelen bij KVK wat nog niet kan. Of heeft een wijziging bij KVK gevolgen voor je registratie bij RVO of de Belastingdienst. Daarnaast ervaren nabestaanden dat zij vaker dezelfde informatie bij verschillende instanties moeten aanleveren. Ook is het soms moeilijk om toegang te krijgen tot verschillende (overheids)portalen.
Hoe lossen we dit op?
Het programma Levensgebeurtenissen faciliteert een goede samenwerking en doorverwijzing tussen (nabestaandendesks van) overheden. Daardoor worden nabestaanden deskundig en persoonlijk ondersteund bij afhandeling van hun regelzaken en worden zij niet van het kastje naar de muur gestuurd. Daarnaast wordt op de langere termijn gewerkt aan de initiatie van een overheidsbreed portaal waarin nabestaanden inzicht kunnen krijgen in openstaande regelzaken bij overheden. Dit wordt gecoördineerd vanuit de levensgebeurtenis ‘ik word nabestaande’ (vanuit het burgerdomein).
Verdere samenwerking en afstemming van processen tussen overheden
Wat is het probleem?
Nabestaanden hebben met verschillende overheden en partijen te maken. Alle partijen hebben hun eigen processen en deze zijn niet allemaal goed met elkaar afgestemd. Nabestaanden zitten daar dan tussen. Daarnaast moeten nabestaanden steeds opnieuw dezelfde informatie geven.
Hoe lossen we dit op?
Met het in kaart brengen van de het ontwerp van diensten, wordt inzicht verkregen in de exacte werking van dienstverlenings- en ICT-processen binnen en tussen organisaties. Aan de hand van enkele praktijkcases wordt gewerkt met diepgaande(re) analyse van knelpunten en vandaaruit naar het verbeteren van dienstverlening.
Uitstel van verplichtingen
Wat is het probleem?
In de eerste periode na een overlijden zijn nabestaanden vaak verminderd in staat om te handelen. Vanwege rouw om de overledene, maar ook vanwege praktische belemmeringen. Zoals het verkrijgen van toegang tot systemen. Tegelijkertijd ontvangen zij wel allerlei communicatie, verzoeken en soms zelfs verplichtingen vanuit overheden waar zij op korte termijn op moeten handelen.
Hoe lossen we dit op?
Vanuit de levensgebeurtenissenaanpak wordt in kaart gebracht welke verplichtingen van nabestaanden worden gevraagd in de eerste 3 maanden na overlijden. En of dit wettelijke verplichting of beleid is. Ook wordt onderzocht welke communicatie plaatsvindt vanuit de overheid naar nabestaanden. Vervolgstap van dit traject is om te bekijken welke verplichtingen kunnen worden uitgesteld om nabestaanden in de eerste 3 maanden zoveel mogelijk te vrijwaren van regelzaken waar zij nog verminderd toe in staat zijn. Deze verkenning vindt plaats in samenwerking met de levensgebeurtenis Ik word nabestaande.
Werkwijze en betrokken organisaties
Via de levensgebeurtenissenaanpak werken verschillende overheidsorganisaties samen aan oplossingen voor nabestaanden van ondernemers.
Samenwerken aan oplossingen voor nabestaanden
Bij het creëren van de oplossingen staan de nabestaanden centraal. Het programma start met het maken van een klantreis via de volgende stappen:
- In kaart brengen van de klantreis via interviews bij nabestaanden en experts. Centraal staan de beleving, het gedrag en de behoeftes van nabestaanden van ondernemers.
- Bepalen van aandachtsgebieden in de klantreis.
- Bepalen van de oplossingsrichtingen.
De resultaten van deze stappen zijn verwerkt in een adviesrapport. De betrokken overheden werken daarna samen om de oplossingsrichtingen verder uit te werken en te implementeren. Dit alles om de dienstverlening voor nabestaanden daadwerkelijk te verbeteren.
Betrokken organisaties
- Belastingdienst
- Ondernemersplein.nl
- Kamer van Koophandel (KVK)
- Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)
- Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Contact
Heb je vragen over deze Levensgebeurtenis? Neem dan contact op met het Levensgebeurtenissen-team van KVK via levensgebeurtenissen@kvk.nl
Bijbehorend onderzoek
Adviesrapport levensgebeurtenis Overlijden van een ondernemer (pdf, 4 MB) met inzichten van de beleving van nabestaanden bij deze levensgebeurtenis. Het bevat adviezen om het afwikkelen van het proces rond het overlijden van een ondernemer te optimaliseren.
