Steeds meer ondernemers kiezen ervoor om duurzaam te ondernemen. Dit gebeurt vanuit verschillende drijfveren, zoals een persoonlijke overtuiging, economische motieven of wettelijke verplichtingen. Om duurzaam te kunnen ondernemen, hebben ondernemers concrete en direct toepasbare informatie nodig die aansluit bij hun bedrijfssituatie.
Uit onderzoek blijkt dat ondanks veel goede wil, goede raad en goede informatie, ondernemers vaak niet weten waar ze moeten beginnen met duurzaam ondernemen. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Ondernemers ervaren de aangeboden informatie als complex en niet toepasbaar in hun specifieke situatie. De overheid kan volgens ondernemers een belangrijke rol spelen bij het ondersteunen van ondernemers in het duurzaam ondernemen. Dit kan door de zakelijke voordelen van duurzaam ondernemen te bewijzen en door ondernemers te voorzien van juiste en relevante informatie op het juiste moment. Dat kan alleen als overheden samenwerken in de informatievoorziening aan ondernemers.
Inzichten uit onderzoek onder ondernemers
Behoeften
Wat zijn de behoeften van ondernemers die duurzaam willen ondernemen? En waar lopen zij tegenaan bij het voldoen aan regels en werken met subsidies?
Het programma Levensgebeurtenissen heeft zich voornamelijk gericht op de kleine ondernemer (2-49 medewerkers):
- Ondernemers die willen verduurzamen, vinden het lastig om relevante en begrijpelijke informatie te vinden.
- Duurzaamheid is voor veel ondernemers geen prioriteit, maar een optie wanneer er vanwege een andere prikkel een verandering nodig is of investering gedaan moet worden.
- Ondernemers die duurzaam willen ondernemen, missen continuïteit en transparantie in het duurzaamheidsbeleid van de overheid.
- Slechts weinig ondernemers oriënteren zich op wetten en subsidies bij een duurzaamheidsinvestering.
- De onderwerpen waar kleine ondernemers tegenaan lopen, zijn zo divers dat maatwerk nodig is om passende oplossingen te vinden.
- De betrouwbaarste bron voor ondernemers op zoek naar informatie over verduurzamen is hun eigen warme netwerk.
- Ondernemers die duurzaam willen ondernemen, ervaren het als uitdagend om een duurzame keuze te maken.
Ondernemers die willen verduurzamen, vinden het lastig om relevante en begrijpelijke informatie te vinden
De overheid heeft de verplichting om ondernemers te informeren over duurzaam ondernemen. Er is alleen een wildgroei aan online informatie, met meer dan 70 verschillende websites van (semi)publieke instanties. Hierover zijn geen afspraken gemaakt. Naast goede informatie is er daardoor ook sprake van overlap en duplicatie. Veel informatie is daarnaast niet altijd relevant voor ondernemers, omdat het niet toepasbaar is op hun specifieke situatie. Ook is de informatie vaak ingewikkeld of moeilijk te vinden, en ondernemers vinden de algemene campagnes vaak ineffectief. Ondernemers hebben niet helder bij wie ze voor wat moeten zijn. Ondernemers zijn ‘doeners’. Ze hebben behoefte aan concrete, praktische overheidsinformatie over wet- en regelgeving die geldt voor hun specifieke bedrijf(situatie).
Duurzaamheid is voor veel ondernemers geen prioriteit, maar een optie wanneer er vanwege een andere prikkel een verandering nodig is of investering gedaan moet worden
Voor veel ondernemers is duurzaamheid niet de belangrijkste reden om te investeren. Zij zijn vooral bezig met het bedienen van hun klanten, het laten groeien van hun bedrijf en winstoptimalisatie. Verduurzaming komt pas in beeld als er een andere prikkel is, zoals een verandering in wet- en regelgeving of een commerciële kans.
Ondernemers die duurzaam willen ondernemen, missen continuïteit en transparantie in het duurzaamheidsbeleid van de overheid
Ondernemers vinden het beleid van de overheid te wisselvallig. De overheid stelt nieuwe eisen, maar deze eisen worden later weer aangepast. Dit maakt het voor ondernemers moeilijk om te investeren in duurzaamheid. Er is behoefte aan praktische adviezen van de overheid en een stabiel beleid zonder frequente veranderingen. Duurzaam ondernemen zou positief gestimuleerd moeten worden door de overheid.
Slechts weinig ondernemers oriënteren zich op wetten en subsidies bij een duurzaamheidsinvestering
Ondernemers vinden het vaak te ingewikkeld om zich te verdiepen in wetten en subsidies. Zij vinden het ook lastig om te bepalen welke regelingen voor hen van toepassing zijn. Ze schakelen liever een deskundige in om een en ander voor hen uit te zoeken en te regelen. Een kostenbaten-afweging is leidend bij de beslissing om dit te doen. Daar komt bij dat voor deze doelgroep geen specifiek beleid en regels zijn gedefinieerd ten aanzien van verduurzaming.
De onderwerpen waar kleine ondernemers tegenaan lopen zijn zo divers dat maatwerk nodig is om passende oplossingen te vinden
De behoeften van kleine ondernemers zijn divers. Zij hebben te maken met verschillende uitdagingen, zoals het vinden van informatie, het begrijpen van wet- en regelgeving en het financieren van duurzaamheidsmaatregelen. Voor deze uitdagingen zijn geen generieke oplossingen. Maatwerk is nodig om passende oplossingen te vinden. De maatwerk-oplossingen kunnen alleen in samenwerking geleverd worden, met overheidsorganisaties, kleine ondernemers, het lokale netwerk en de leveranciers van verduurzamingsmaatregelen.
De betrouwbaarste bron voor ondernemers op zoek naar informatie over verduurzamen is hun eigen warme netwerk
Ondernemers vertrouwen vooral op hun eigen netwerk voor informatie over verduurzamen. Zij vinden deze informatie betrouwbaarder dan informatie van overheidsinstanties. Want met de warme contacten praat je makkelijker over complexe problemen, je hoort nieuwe dingen en je kan vragen stellen. Ondernemers starten hun klantreis daarom vaak via hun warme netwerk en op Google, en schakelen vervolgens pas een adviseur op het gebied van duurzaamheid in.
Ondernemers die duurzaam willen ondernemen, ervaren het als uitdagend om een duurzame keuze te maken
De voorkeur voor inlichtingen van private informatiekanalen is te danken aan de toepasbaarheid ervan. Het is voor ondernemers lastig om te bepalen welke duurzaamheidsoplossing het beste is voor hun bedrijf. Zij willen zeker weten dat de oplossing echt duurzaam is en dat deze ook voordelig is. Er is dan ook behoefte om de voorgenomen keuze te toetsen, om zo te bepalen of dit een duurzame en bedrijfseconomisch voordelige keuze is.
Oplossingen voor ondernemers die duurzaam willen ondernemen
Met de samenwerkende partijen en de doelgroep verkent het programma hoe de overheid verbeteringen voor ondernemers in praktijk kan brengen. De samenwerkende organisaties zijn RVO, Digitaal Ondernemersplein, KVK, BZK, EZK, I&W en de VNG.
Op basis van de inzichten uit het onderzoek worden de volgende aanbevelingen gedaan:
- Samenwerkende overheidsinstanties moeten urgentie creëren bij ondernemers;
- Ondernemers helpen door de (digitale) bomen het bos te zien;
- Het warme netwerk inzetten bij het informeren van ondernemers;
- Maatwerkoplossingen ontwikkelen voor kleine ondernemers.
Samenwerkende overheidsinstanties moeten urgentie creëren bij ondernemers
De verschillende overheden moeten samenwerken. En de ondernemers laten weten en voelen dat verduurzamen noodzakelijk is en ook bedrijfseconomisch een verstandige keuze. De oriëntatie- en startperiode is een goed moment om de ondernemer vroegtijdig bewust te maken van duurzame mogelijkheden. Er moet concrete hulp komen om die op een verantwoorde manier door te voeren. Dit biedt de ondernemer zekerheid over de bedrijfseconomische voordelen van zijn duurzame keuzes. Het raken van de geldstroom van een onderneming creëert urgentie. Daarom kunnen belastingmaatregelen een effectieve manier zijn om duurzaam ondernemen te stimuleren. Ondernemers geven dit zelf aan.
Ondernemers helpen door de (digitale) bomen het bos te zien
Zorg voor heldere communicatie vanuit het Rijk. In deze actielijn zet EZK met andere betrokken ministeries, het digitaal ondernemersplein en RVO en KVK een gemeenschappelijke redactieformule op om veel meer gelijke informatie te verstrekken en een heldere boodschap vanuit het Rijk af te geven. Doel is om voor de ondernemer een lichtend pad te scheppen in het digitale bos. De overheid moet daarbij zorgen voor duidelijke en relevante informatie over duurzaam ondernemen voor kleine ondernemers. Deze informatie moet eenvoudig te vinden zijn en moet toepasbaar zijn op de specifieke situatie van de ondernemer.
Het warme netwerk inzetten bij het informeren van ondernemers
Activeer het warme netwerk. De meeste (kleine) ondernemers halen hun informatie uit de groep mensen om hen heen. Door te zorgen dat er in het warme netwerk goede kennis over verduurzaming aanwezig is, kunnen we het ondernemers makkelijker maken de juiste stappen te zetten. Hiervoor wordt een pilot opgezet met de branchevereniging van accountants. Zo zorgen we ervoor dat de juiste overheidsinformatie bij professionals komt waar ondernemers veel contact mee hebben.
Maatwerkoplossingen ontwikkelen voor kleine ondernemers
Zorg voor goede dienstverlening vanuit gemeente aan de kleine ondernemer. De onderwerpen waar de kleine ondernemer tegenaan loopt op zijn verduurzamingsroute, zijn erg divers, daarvoor is vaak maatwerk nodig. De oplossingen en dit maatwerk kunnen we alleen leveren als we als overheidsorganisaties in samenwerking met de kleine ondernemer en zijn netwerk, samen oplossingen ontwerpen en uitproberen. De gemeente is de meest nabije bestuurslaag voor het grootste gedeelte van het mkb. Maar gemeentes zijn niet altijd uitgerust om de juiste ondersteuning te bieden. Met deze actielijn wordt door middel van een pilot met de gemeente Edam-Volendam onderzocht welke ondersteuning gemeentes het beste kan bieden aan kleine ondernemers.
Werkwijze en betrokken organisaties
Samen met verschillende overheidsorganisaties werkt het programma aan passende oplossingen voor ondernemers die duurzaam willen ondernemen.
Samenwerken aan oplossingen voor ondernemers die willen verduurzamen
De betrokken organisaties hebben samengewerkt volgens de klantreismethodiek. Die methodiek brengt het ervaringsproces van de klantgroep in kaart, via een eenvoudige weergave van de stappen die een bepaalde klantgroep zet rondom een bepaalde (levens)gebeurtenis. Het geeft ook de context en de emotie van de klant weer.
Een kerngroep met vertegenwoordigers van de verschillende betrokken overheidspartners heeft in opeenvolgende iteraties de klantreis in beeld gebracht en vanuit interpretatie van hun observaties kansenrichtingen in beeld gebracht en die verbonden aan mogelijke verbeteracties.
Om tot een volledig beeld te komen zijn de volgende stappen doorlopen:
- In kaart brengen van de huidige klantreis; gedrag en beleving van de ondernemers.
- Validatie van de huidige klantreis en de belangrijkste momenten en uitdagingen voor ondernemers in deze klantreis door middel van kwalitatief onderzoek. De doelgroep is betrokken bij de validatie van de klantreis en bij het definiëren van de aandachtsgebieden. Zo zijn er interviews afgenomen met 12 ondernemers en 3 professionals, zoals accountants en subsidieadviseurs.
- Inzichten vanuit het kwalitatieve onderzoek zijn gevalideerd middels een kwantitatief onderzoek uitgevoerd onder 343 ondernemers.
- Verdiepend onderzoek naar hoe kleine ondernemers (2-50 medewerkers) aan de slag zijn gegaan met duurzaam ondernemen, hoe zij dit ervaren hebben en hoe het online informatieaanbod van de overheid aansluit op de behoefte van kleine ondernemers. Dit betrof zowel desk research, een analyse van web- en klantcontact data, alsook diepte-interviews met 14 ondernemers.
- De ketenpartners hebben een gezamenlijke contentstrategie ontwikkeld met een leidraad om, binnen het (complexe) landschap van duurzaam ondernemen, de relevante content op het juiste moment aan te beiden aan ondernemers.
- Op basis van alle inzichten en belangrijkste prioriteiten zijn aandachtsgebieden en oplossingsrichtingen gedefinieerd.
- Deze oplossingsrichtingen zijn vertaald naar concrete verbeteracties.
- Implementatie van de verbeteracties en actielijnen. Deze sluiten waar mogelijk aan op bestaande projecten.
Betrokken organisaties
- Digitaal Ondernemersplein (DOP)
- Kamer van Koophandel (KVK)
- Ministerie van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties (BZK)
- Ministerie van Economische Zaken & Klimaat (EZK)
- Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat (I&W)
- Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)
- Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
Contact
Heb je vragen over deze levensgebeurtenis? Neem dan contact op met het Levensgebeurtenissen-team van KVK via levensgebeurtenissen@kvk.nl.
Bijbehorend onderzoek
- Adviesrapport Levensgebeurtenis Duurzaam ondernemen (pdf, 3,9 MB). Dit rapport presenteert de inzichten uit een onderzoek naar gedrag en belevingen van ondernemers die in aanraking komen met duurzaam ondernemen.