Datagedreven werken over de grens

Deze zomer licht het Leer- en Expertisepunt Datagedreven werken (LED) wekelijks een datagedreven voorbeeld of aanpak uit het buitenland uit. We nemen een kijkje over de grens om te zien hoe andere landen met datagedreven werken omgaan. Het is niet alleen interessant om te zien hoe andere landen dit oppakken, we steken hier misschien ook nog wat van op!

Index:

Raamwerk Ethische Data Principes (Verenigd Koninkrijk)

Het LED besteedt in de toolbox datagedreven werken aandacht aan de ethische principes van datagedreven werken. Ook het Verenigd Koninkrijk houdt zich bezig met ethische principes omtrent het gebruik van data. Technologische vernieuwingen zorgen voor nieuwe, krachtigere rekenmodellen waarvan het gebruik in de publieke sector ook in het Verenigd Koninkrijk steeds populairder wordt.

Het Britse ministerie van Digitale zaken, Cultuur, Media en Sport stelt daarom dat het cruciaal is dat ambtenaren zijn uitgerust met voldoende kennis om verantwoordelijk om te gaan met de data van haar burgers. En dat er processen nodig zijn om dit te waarborgen.

Zeven principes

Om bij het opzetten van een dataproject ethisch te werk te gaan, stelde het ministerie de ‘Data Ethics Framework principles’ op. Dit raamwerk bestaat uit zeven principes, hieronder vrij vertaald. Klik op de links en lees de Engelstalige toelichting op het principe voor meer informatie:

Kijk voor meer informatie over het raamwerk op de website van het Britse ministerie.

De Raad voor Data-ethiek (Denemarken)

De Deense overheid richtte in 2019 de ‘Dataetisk Råd’ (Raad voor Data-ethiek) op, met als doel de ontwikkeling van datagedreven werken bij de overheid te ondersteunen. De ondersteuning die de raad biedt richt zich met name op het beantwoorden van ethische datavraagstukken. Bijvoorbeeld over de fundamentele rechten van de burger, de juridische zekerheid en andere sociale waarden.

Kerntaken

De raad heeft twee belangrijke taken: ten eerste brengt zij het debat op gang over data en ethiek en stimuleert zij het publieke bewustzijn hierover. Ten tweede biedt zij ondersteuning aan het bedrijfsleven en de publieke sector voor verantwoord en duurzaam datagebruik.

De Raad voor Data-ethiek kreeg bij haar oprichting vijf opdrachten mee:

Adviseer volksvertegenwoordiging, ministers en overheidsinstanties over ethische aspecten bij het gebruik van data en nieuwe technologie. Zo blijven zij op de hoogte van de kansen van nieuwe ontwikkelingen en weten zij wat ze wel en niet kunnen doen als overheid.
Volg de maatschappelijke ontwikkelingen van het gebruik van data en geef aanbevelingen over zowel algemene als principiële ethische data kwesties die daarbij horen.
Organiseer activiteiten voor publiek debat over de ethische datavraagstukken waarmee de samenleving in aanraking komt en informeer hiermee het publiek.
Biedt de overheid inzicht in activiteiten en aanbevelingen. De raad ondersteunt zowel de particuliere en publieke sector om bewust met data om te gaan.
Overleg met betrokken organisaties en help bij het waarborgen van informatie over data en ethiek.

Meer weten over de Deense Raad voor Data-ethiek? Bezoek de website van Dataetisk Råd.

Hitte bestrijden met data (Canada)

In Montréal gaat de lokale overheid de hitte te lijf met behulp van data. Het onderzoeksplatform Data-driven Envirolab geeft een analyse van de aanpak van deze Canadese stad.

Data en hitte

De hete stedelijke gebieden worden urban heat islands genoemd. Met data is te zien dat in wijken waar relatief meer groen is, minder urban heat islands ontstaan. Ook tonen data dat wijken waar mensen met een lager inkomen wonen het zwaarder te verduren hebben tijdens een periode met hitte. Daarnaast zegt bevolkingsdichtheid veel over waar het heet wordt in de stad: hoe dichter mensen op elkaar wonen, hoe warmer het is.

Hitteplan

Montréal ontwikkelde een uitgebreid pakket aan maatregelen om de effecten van urban heat islands en hittegolven te bestrijden. Zo is er een Hitte Actieplan (Heat Response Plan 2019) voor de hele stad. En op wijkniveau komen lokale overheden met maatwerk om inwoners verkoeling te bieden:

De wijk Outremont zorgde bijvoorbeeld voor buurthuizen en een bibliotheek met airconditioning, een zwembad met ruimere openingstijden en extra mogelijkheden om met water te spelen;
De wijk Rosemont-La Petite-Patrie legde bij wet vast dat nieuwe daken of te vervangen daken groen – en dus beplant – moeten worden. Ook nieuwe parkeerplaatsen krijgen meer beplanting.

Meer weten over data en hitte in Montréal? Lees dan het artikel over de Urban Heat Island Effect in Montréal op de website van het Data-driven lab.

Veestapel verzekeren met algoritmen (Kenia)

In Kenia leeft 58% van de bevolking van de landbouw. De landbouwproductiviteit groeit echter niet proportioneel mee met de bevolking, doordat een steeds kleiner deel van het land geschikt is voor de landbouw. Droogte vormt daarbij een constant gevaar. Niet alleen voor de oogst, maar ook voor de veestapel van de plaatselijke gemeenschappen.

In 2014 startte de Keniaanse overheid daarom met het Kenya Livestock Insurance Program (KLIP). Dit datagedreven programma biedt een gratis verzekering aan gemeenschappen die het meeste risico lopen bij aanhoudende droogte, waar zij dit anders niet zouden kunnen betalen.

Data

Een algoritme berekent – door bestaande data over vee sterfte te combineren met actuele satellietbeelden – waar en hoeveel vee waarschijnlijk sterft door droogte. Als de uitkomst van deze berekening boven een vooraf gestelde drempel uitkomt, wordt automatisch een uitbetaling gedaan door de verzekering. Met dit geld kunnen de boeren meer water en voer kopen om hun vee door de droge periode heen te loodsen.

Succes

Het KLIP budget groeide sinds de introductie met 600%, waardoor de dekking is toegenomen van 18.000 tot 45.000 huishoudens. Bij deze huishoudens nam de voedselzekerheid meetbaar toe. Ook gebruiken de boeren overschotten van KLIP-betalingen om hun leefomgeving verder te ontwikkelen, door bijvoorbeeld gezamenlijke waterbronnen aan te boren. Zo zijn ze in de toekomst beter voorbereid op droge periodes.

Meer weten over KLIP? Lees de publicatie ‘Agriculture Data Shaping Policy and Changing Lives in Kenya & Tanzania’.

Het succes van de Integrated Data Infrastructure (Nieuw-Zeeland)

Zoveel mogelijk waarde uit data van overheidsorganisaties halen. Dat is wat Nieuw-Zeeland doet met de Integrated Data Infrastructure (IDI). De IDI is een uitgebreide database met data afkomstig uit de hele publieke sector.

De informatie in IDI is niet te herleiden naar personen en bevat geanonimiseerde data van inwoners en huishoudens. Bijvoorbeeld over opleiding, inkomen, migratie, rechtspraak en gezondheid. Deze informatie helpt overheden om maatschappelijke vragen over groepen mensen met gelijke eigenschappen te beantwoorden.

De hoeveelheid datasets is omvangrijk. Er zijn 550 datasets van 14 organisaties waarin gegevens over inwoners over langere tijd worden verzameld. De oudste data zijn afkomstig uit het jaar 1840.

Feiten voor beleid

De database is beschikbaar voor alle overheidsorganisaties en onderzoekers die voldoen aan de criteria. Op de verzamelde data zijn ethische, statistische en veiligheidsstandaarden van toepassing. Iedereen die van de data gebruikt maakt moet zich aan deze standaarden houden.

Voor diverse gebruikersgroepen is de database heel waardevol. En dat is een van de redenen dat IDI een succes is: de database vervult de behoefte van haar gebruikers. Gebruikers van IDI zijn beleidsmakers, publieke organisaties en onderzoekers. Dankzij de IDI zijn zij niet afhankelijk van verschillende databronnen van verschillende organisaties. Daardoor kunnen zij gemakkelijker hun werk doen. In het geval van beleidsmakers, betekent dit dat zij gebaseerd op feiten hun beleid maken.

Lees meer over de achtergrond en de succesfactoren van IDI.

Het LED werkt deze pagina deze zomer regelmatig bij met nieuwe initiatieven. De laatste update was op 27 augustus 2020.