Nieuwe digitale technologieën bieden kansen en risico’s voor de samenleving. 43% van de Nederlanders geeft aan dat de invoering van nieuwe digitale technologie en innovaties ongemakkelijk of beangstigend kan zijn. Ook is niet iedereen in staat om de nieuwe geavanceerde diensten te begrijpen en te benutten. We zijn te afhankelijk van digitale technologie die wordt ontwikkeld door bedrijven en landen die onze publieke waarden niet per se delen. De overheid moet tijdiger en effectiever ingrijpen wanneer nieuwe technologieën een grote impact hebben op publieke waarden.
Doelen
- Nederland loopt voorop in de ontwikkeling en toepassing van verantwoorde digitale technologie. In Europa, en daarbuiten, moeten we in staat zijn om nieuwe digitale technologie te ontwikkelen volgens de waarden van de democratie en de rechtsstaat. Digitalisering en verduurzaming moeten elkaar daarbij versterken.
- De overheid stelt waar nodig aanvullende normen en randvoorwaarden op om nieuwe digitale technologie in goede banen te leiden. De overheid is in staat om te reguleren of aan te jagen wanneer nieuwe digitale technologieën raken aan publieke waarden.
- Kennisinstellingen, bedrijven en overheden worden op het juiste moment betrokken bij de ontwikkeling, toepassing en opschaling van nieuwe digitale technologieën.
Reeds behaalde resultaten
- De Toolbox Ethisch Verantwoorde Innovatie biedt handvatten voor burgers en ondernemers die nieuwe digitale technologieën ontwikkelen of toepassen, en ondersteunt overheden in ethisch verantwoord innoveren. In ELSA-labs (Ethical, Legal en Societal Aspects) werken bedrijven, overheid, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en burgers samen aan de ontwikkelingen van verantwoorde en mensgerichte toepassingen van AI. Onder andere in een nieuw onderzoekslab voor het ontwikkelen, valideren en implementeren van AI-oplossingen voor goede nachtzorg voor mensen met een ernstig meervoudige en verstandelijke beperking.
- Er is een Catshuissessie over generatieve AI georganiseerd om inbreng voor een gezamenlijke visie op te halen. Tevens zijn er expertsessies over immersieve technologie georganiseerd om inbreng op te halen voor beleidsontwikkeling.
- Technologiescans ten aanzien van immersieve technologie en generatieve AI zijn in samenwerking met Rathenau uitgevoerd.
- Er is een visie op generatieve AI in de maak die begin 2024 wordt gepubliceerd, waarbij ook aandacht wordt gegeven aan een mechanisme om snel op nieuwe ontwikkelingen te kunnen inspelen.
Wat gaan we doen?
Aan welke resultaten gaan we het komende jaar werken om te anticiperen op nieuwe technologie? Bekijk de activiteiten.
Indicatoren
- Er bestaat goed en gedegen inzicht in de laatste technologische ontwikkelingen en de kansen en risico’s van die ontwikkelingen.
- Voor specifieke technologische ontwikkelingen zijn er geïntegreerde en samenhangende beleidsagenda’s die goed interdepartementaal zijn afgestemd, om ontwikkelingen in goede banen te leiden.
- Voorstellen in beleidsagenda’s ten aanzien van technologieën worden uitgewerkt en geïmplementeerd. We passen technologieën bij de overheid toe als dat helpt en op een verantwoorde wijze kan.
- Nieuwe wetgeving (zoals de AI-Act) treedt in werking en er vindt een evaluatie plaats van nieuwe wetgeving (zoals de DSA).
- In kaart wordt gebracht of rechten door bestaande kaders voldoende geborgd zijn bij nieuwe technologische ontwikkelingen (denk aan neurotechnologie).
- We zijn alert op de opkomst van nieuwe technologieën, voeren impact assessments uit, geven advies en stellen kaders en regels op.
- Aantal labs waar de overheid en maatschappelijke actoren samenwerken op de ontwikkeling van nieuwe digitale technologie voor het oplossen van maatschappelijke problemen (streefwaarde: 3). Intensief contact met wetenschappers en kennisinstellingen.
