Fatsoenlijk digitaliseren. Gebruiker Centraal gaat er mee aan de slag. Want de gebruiker centraal stellen en daarbij ook zorgen voor fatsoenlijke diensten vraagt om een andere manier van kijken naar de digitale dienstverlening van de overheid. Victor Zuydweg van Gebruiker Centraal, ziet het één als een logisch vervolg van het ander. ‘Als je de gebruiker centraal zet moet je wel fatsoenlijk digitaliseren. En fatsoenlijk digitaliseren kun je alleen maar doen door de gebruiker centraal te zetten’.
Aanleiding voor Gebruiker Centraal om deze stap te zetten is het rapport ‘Beschaafde Bits’ (augustus 2018) van het Rathenau Instituut waarin 17 experts aan het woord komen over fatsoenlijk digitaliseren. Ze beantwoorden onder andere de vraag hoe we de digitale samenleving beschaafd kunnen maken en houden. Overheidsinstanties, maatschappelijke organisaties en wetenschappers komen hierover in 17 blogs aan het woord en reikten hun oplossingen aan.
Humanobete systemen
Zo pleiten Andre Regtop (directeur ICTU) en Zuydweg in het rapport ervoor om niet alleen de focus te leggen om mensen meer digivaardig (en dus zelfredzaam) te maken. ‘Laten we het vooral hebben over het verbeteren van het aanbod van digitale dienstverlening. Want misschien bestaan digibeten helemaal niet. En is er hooguit sprake van ‘humanobete’ systemen: systemen die niet met mensen overweg kunnen’, aldus Regtop en Zuydweg.
Uitgangspunten om fatsoenlijk te digitaliseren
Het rapport leverde verder een 4-tal uitgangspunten op die de samenleving kunnen helpen fatsoenlijk om te gaan met digitale technologie:
- Maatwerk: besef dat niet iedereen dezelfde wensen heeft
- Bescheidenheid: ken de grenzen van nieuwe technologie
- Transparantie: pas op voor een algoritmische ‘black box’
- Verantwoordelijkheid: durf knopen door te hakken.
Concrete instrumenten en handvatten
Gebruiker Centraal wil samen met overheidsprofessionals aan de slag om de brede normen vanuit het Rathenau rapport om te zetten naar een concreet instrument en concrete handvatten. Zuydweg: ‘Zonder een vertaling naar de praktijk is de kans dat de normen uit het rapport leiden tot anders werken binnen de overheid namelijk erg klein. Fatsoenlijk digitaliseren wordt de nieuwe norm’.
Innovatiesessies
‘In samenwerking met VNG-Realisatie organiseren we in totaal 3 innovatiesessies waarin we samen met overheidsprofessionals de principes uit Beschaafde Bits willen vertalen naar de dagelijkse praktijk. Zodat de overheid het in de toekomst anders aan kan pakken’, vervolgt Zuydweg. ‘We werken in de sessies volgens de Ynnovate-methodiek.‘ Een handige methodiek die je in een aantal stappen meeneemt in de concrete aanpak van een innovatieproces.
Praktijkvoorbeelden
‘In de eerste sessie zetten we de principes af tegen de dingen die fout gaan, vertelt Zuydweg. ‘Er bestaan (helaas) vele schrijnende voorbeelden waarbij digitalisering niet een oplossing was, maar een probleem. We maken gebruik van casussen uit de praktijk zoals bijvoorbeeld de casus van de Nationale ombudsman over MijnOverheid.nl en de Berichtenbox. Dit gaat over mensen die niet digitaal met de overheid kunnen of willen communiceren en dreigen te worden uitgesloten van overheidsvoorzieningen.’
‘In de tweede sessie willen we oplossingen en ideeën bedenken om te komen tot handvatten om fatsoenlijk te digitaliseren. Vervolgens worden de oplossingen uitgewerkt tot daadwerkelijke voorstellen voor instrumenten. Ten slotte worden de bedachte instrumenten en handvatten gepitchd in een ‘Dragons Den’ setting. Ambassadeurs van Gebruiker Centraal, versterkt door ervaringsdeskundigen, kiezen het beste instrument. Daarbij kijken ze naar onder meer naar de haalbaarheid, implementeernaarheid en originaliteit.’
Resultaten en vervolg
’De exacte producten van deze sessies zijn nu nog niet te noemen, maar je kan denken aan bijvoorbeeld een ‘Handvest digitalisering’, een uitbreiding op het Optimaal Digitaal spel, een toetsingskader of iets heel nieuws’. In ieder geval wordt het gekozen instrument echt ontwikkeld en wij zorgen voor verspreiding ervan onder de Nederlandse overheidsinstanties. Genoeg reden dus om mee te werken aan het bedenken ervan’, besluit Zuydweg.
Meedoen?
Lijkt het je interessant en leuk om na te denken over fatsoenlijk digitaliseren binnen de overheid? Of heb je een casus die je wellicht wilt uitwerken? Dat kan. Meld je aan bij Gebruiker Centraal en schrijf je in voor de eerste komende innovatiesessie op 4 juni aanstaande.
Meer informatie
Voor meer informatie en vragen kun je contact opnemen met info@gebruikercentraal.nl. Houd ook de social media kanalen in de gaten. Volg Gebruiker Centraal op Twitter of LinkedIn.
(Foto: René de Gilde)
