Hoe kun je overlast door fijnstof bij bouwwerkzaamheden verminderen? En op welke manier kan slimme technologie daarbij helpen? In Nederland is weinig bekend over het stof dat vrijkomt bij bouw- en sloopprojecten. In het project ‘Bouwstofwijzer’ wordt gemeten hoeveel stof er daadwerkelijk ontstaat. Het doel van het programma is om overlast door bouwstof bij bouwwerkzaamheden te reguleren, verminderen en te zorgen voor een gezonde leefomgeving. Het project is deels gefinancierd vanuit het Innovatiebudget Digitale Overheid. Rijkswaterstaat, gemeente Dordrecht, gemeente Utrecht en Connected Worlds werkten samen. Hans Nouwens is betrokken bij het project en vertelt er graag meer over.
Meten is weten
Hans Nouwens: “Stof en geluidshinder zorgen voor veel overlast bij bouwprojecten zeker in onze dichtbebouwde steden. Volgens het bouwbesluit moet bouwstof binnen de hekken van de bouwplaats blijven. Dat is echter vrijwel onmogelijk. Als er toch veel stof in de omgeving terecht komt ligt het gevaar op de loer dat bouwwerkzaamheden stil komen te liggen.”
Om dit probleem aan te pakken startte de projectgroep met de Bouwstofwijzer. Met als doel het inzetten van digitale technologie om de leefbaarheid rond bouwwerkzaamheden te verbeteren. Dat gebeurt door het plaatsen van meetkastjes voor luchtkwaliteit rondom een bouwproject. Bewoners wordt gevraagd zelf sensoren op te hangen waarmee zij metingen kunnen verrichten. De overlast door stof wordt inzichtelijk gemaakt via een website waar bewoners en stakeholders realtime informatie over luchtkwaliteit kunnen inzien. Het systeem geeft zelfs een waarschuwing wanneer er te veel fijnstof in de lucht wordt gemeten.
Uniek meetnetwerk
De bouwstofmeter is getest bij 2 grote bouwprojecten. De onderhoudswerkzaamheden van de N3 waarvoor Rijkswaterstaat verantwoordelijk is. En de sloop en bouw van een appartementencomplex in het centrum van Utrecht.
Hans Nouwens: “Om de bouwprojecten heen hebben we een uniek fijnmazig meetnetwerk gebouwd van sensoren die we aan lantaarnpalen konden monteren. Elke 10 seconden kregen we data door. Daarnaast hebben we burgers ook een meetsensor gegeven. Daardoor ontstond veel draagvlak vanuit de omgeving. Nu konden zij zelf zien welke stofwaarden in hun omgeving werden gemeten”. Door de data uit alle meetpunten te combineren konden we ook aangeven waar het stof vandaan kwam. Dus komt het echt van de bouwplaats af. Of is er veel stof door verkeersdrukte?
Innovatiebudget
Het innovatiebudget was volgens Hans echt nodig om dit project te starten. ”We hadden een behoorlijk bedrag nodig voor alle technologie en om de data te verzamelen. Maar ook om de boel georganiseerd te krijgen. En er gaat veel tijd zitten in het betrekken van alle stakeholders zoals de omwonenden, de gemeente en de bouwbedrijven”. De communicatie met alle verschillende stakeholders bleek soms een behoorlijke uitdaging. Hans: “We hebben samen met Nyenrode ronde tafel sessies gehouden. Daarin zijn de uitkomsten van de metingen gedeeld. We hebben ook de potentiële risico’s in kaart gebracht. En voorgesteld om een afsprakenstelsel te maken over het meten van bouwstof. Volgend jaar gaan we met Rijkswaterstaat sessies organiseren om te kijken of we tot een landelijk afsprakenstelsel kunnen komen”.
Onderscheidend vermogen
Momenteel wordt er op en rondom bouwprojecten niet real-time gemeten hoeveel bouwstof er vrijkomt. Daardoor is handhaving praktisch onmogelijk. Aannemers weten niet wat de werkelijke effecten van hun bouwwerkzaamheden zijn. En omwonenden worden momenteel niet of nauwelijks geïnformeerd over de luchtkwaliteit.
Door de Bouwstofwijzer is het voor iedereen duidelijk wat de actuele situatie is. Hierdoor kan men rekening houden met de overlast en daar naar handelen. Hans ziet het liefst dat er in de Omgevingswet concrete regels worden opgenomen over de hoeveelheid bouwstof. Daarnaast ziet hij mogelijkheden in het Schone Lucht Akkoord dat is getekend door een groot aantal gemeentes. Uiteindelijk wil iedere gemeente toch een schone omgeving creëren voor zijn inwoners. En daar kan de Bouwstofwijzer perfect een rol in spelen.
Meer weten over het innovatiebudget Digitale Overheid? Bekijk de informatie op digitaleoverheid.nl
